Περιπαθείς Άγγελοι...

Σε μια προηγούμενη ανάρτηση με τίτλο "Ο Όμηρος στο Βερολίνο" αναφέρθηκα στην ταινία "Τα Φτερά του Έρωτα" του Βιμ Βέντερς (μια από τις αγαπημένες μου ταινίες). Το ότι αγαπάμε κάτι δε σημαίνει κατ' ανάγκην ότι αυτό το κάτι είναι τέλειο ή δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο. Έτσι, αναφέρθηκα εν παρόδω στην πρωταγωνίστρια και ειδικότερα σε μια σκηνή της ταινίας - τη σκηνή της "αναγνώρισης" όπου βρίσκω τους διαλόγους (ή μάλλον το μονόλογο της Μάριον - του χαρακτήρα της ακροβάτισσας που παίζει η Solveig Dommartin) κάπως περιπαθείς, τουλάχιστον για τα δικά μου γούστα.

Όπως μπορείτε να δείτε διαβάζοντας τα αντίστοιχα σχόλια, δύο εκ των τακτικών σχολιαστών του ιστολογίου, ο αγαπητός Idom και ο φίλος Θανάσης ομονοούν (παραδόξως...) στο ότι η σκηνή είναι καταπληκτική, τα λόγια "προσγειωμένα" και καθόλου "αγγελικά" και εγώ υποβιβάζω μια σκηνή η οποία είναι συγκλονιστική κλπ. Επειδή ψοφάω για καλλιτεχνικούς καυγάδες που μπορεί ο καθένας να λέει το μακρύ του και το κοντό του χωρίς να υπάρχει "αντικειμενική" κρίση, είπα να το χοντρύνω λιγάκι το παιχνίδι, και για αρχή εντόπισα τη σκηνή από το YouTube, με αγγλικό υποτιτλισμό βέβαια (και ελπίζω να μη μας κυνηγήσουνε για το κλοπυράιτ).

Θυμίζω ότι πριν τη συγκεριμένη σκηνή, ο άγγελος Ντάμιελ έχει εξανθρωπιστεί, έχει ανταλλάξει τον αγγελικό του θώρακα με καινούργια ρούχα και κάτι λίγα λεφτά και περιφέρεται ενθουσιασμένος στο έγχρωμο πλέον Βερολίνο (οι άνθρωποι βλέπουν έγχρωμα στην ταινία, οι άγγελοι ασπρόμαυρα). Μπαίνει σε ένα κλαμπ - στη διπλανή αίθουσα γίνεται ένα live του Nick Cave. Φοράει ένα πολύχρωμο πανωφόρι που (ευτυχώς...) βγάζει και ακουμπάει στο διπλανό σκαμπώ του μπαρ, όπου κάθεται. Παράλληλα, η Μάριον περιφέρεται άνεργη στο Βερολίνο - το τσίρκο έχει πλέον διαλυθεί. Το συγκεκριμένο βράδι βάζει το κόκκινο φουστάνι της και πάει στη συναυλία του Nick Cave. O Nick τελειώνει τη συναυλία υπό το βλέμμα του σκεπτικού αγγέλου Κάσσιελ, ο κόσμος ζητάει encore, ο Nick σκέφτεται "δε θα σας πω για ένα κορίτσι, δε θα σας πω για ένα κορίτσι" και μετά γυρνάει στη σκηνή και λέει "θα σας πω για ένα κορίτσι" και το πλήθος παραληρεί από ενθουσιασμό ενώ το κορίτσι αισθάνεται την ανάγκη να πιει ένα ποτάκι και πάει στο μπαρ όπου διαδραματίζεται η κάτωθι σκηνή:



Σε μια συνέντευξή της στον Richard Raskin, η Solveig Dommartin αναφέρεται στον συγκεκριμένο μονόλογο, ο οποίος προέρχεται εξολοκλήρου από ένα βιβλίο του Πέτερ Χάντκε - είναι οι φράσεις που υπογράμμισε η ίδια όταν το διάβασε. Τόσο ο Idom όσο και ο Θανάσης (και άλλοι πολλοί, από όσο είδα στο διαδίκτυο) βρίσκουν τα λόγια συγκλονιστικά. Δεν αντιλέγω - αλλά τα ίδια συγκλονιστικά λόγια μπορούν να προφερθούν με διαφορετικούς τρόπους και διαφορετικά συμφραζόμενα. Στην περίπτωσή μας, νομίζω πως είναι κάπως πιο συγκλονιστικά από όσο θα χρειαζόταν, ειδικά τα εξής:

[...] Νομίζω, σήμερα είναι νέα Σελήνη. Η πιο ήσυχη νύχτα. Σταγόνα αίμα δεν θα τρέξει σε ολόκληρη την πόλη. [...] Η Νέα Σελήνη που κρίνει. Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιος προορισμός αλλά υπάρχει μία κρίση. Κρίνε για σένα. Εμείς είμαστε τώρα ο χρόνος. [...] Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ιστορία από αυτή εμάς των δύο. Του Αντρα και της Γυναίκας. Θα είναι μία ιστορία γιγάντων. Αόρατη. Κληρονομική. Μία ιστορία καινούργιων προπατόρων. Δες! Τα μάτια μου. Είναι η εικόνα της Ανάγκης. Το μέλλον όλων πάνω στην πλατεία. Την τελευταία νύχτα ονειρεύτηκα έναν άγνωστο: τον άντρα μου. Μόνο με εκείνον μπορούσα να είμαι μόνη. Να γίνομαι ανοιχτή για αυτόν. Να είμαι ολόκληρη. Ολη για εκείνον. Ολη η ολότητα να είναι γι αυτόν να με περιβάλλει με το λαβύρινθο της αμοιβαίας αγιότητας. Το γνωρίζω, εσύ είσαι αυτός.

Να διευκρινίσω ότι δε με ενοχλεί καθόλου ούτε η "ιστορία γιγάντων - καινούργιων προπατόρων" ούτε "ο λαβύρινθος της αμοιβαίας αγιότητας" σε ό,τι αφορά τις σχέσεις των ανθρώπων, όμως εξακολουθώ να πιστεύω ότι μια τέτοια διατύπωση δεν είναι ό,τι πιο "προσγειωμένο" μπορεί να σου τύχει. Σκέφτομαι ότι θα είχε ενδιαφέρον κάποτε να εξομολογηθώ τον έρωτά μου σε κάποια λέγοντας "Δες! Τα μάτια μου. Είναι η εικόνα της Ανάγκης." και εκείνη να με αντιμετωπίσει περίπου ως εξανθρωπισμένο άγγελο, αλλά και πάλι δε μπορώ να ισχυριστώ ότι αυτά τα λόγια δεν είναι περιπαθή. Δεν εννοώ ότι είναι γλυκανάλατα - κάθε άλλο, όμως η μεγαλύτερη ιστορία του κόσμου, αυτή "του Άντρα και της Γυναίκας" είναι μια απλή καθημερινή ιστορία του καθενός από εμάς, και μπορεί κανείς να την εκφράσει με πιο καθημερινές κουβέντες, όπως φαντάζομαι γίνεται συνεχώς γύρω μας, χωρίς να καταφεύγει σε υπογραμμίσεις.

Στην αρχική ιδέα αυτής της ανάρτησης είχα σκεφτεί να πω και δυο κακές κουβέντες για την πρωταγωνίστρια, η ερμηνεία της οποίας μου φαινόταν κάπως επίπεδη. Στην πραγματικότητα βέβαια, ήμουν επηρεασμένος από τη μεταγενέστερη μέτρια ταινία "Μέχρι το τέλος του κόσμου" όπου συνυπογράφει και το σενάριο και την όλη σύλληψη. Στα "Φτερά του έρωτα" πρέπει να της πιστώσω κατ' αρχήν ότι έμαθε τα ακροβατικά (που τα εκτελεί μόνη της, χωρίς κασκαντέρ), καθώς και ότι είναι μια πολύ πιο "γήινη" παρουσία (όπως και θα όφειλε, ώστε να βάλει ολόκληρο άγγελο να εξανθρωπιστεί) από όσο θα ήταν, φαντάζομαι, διάφορες "αιθέριες" ηθοποιοί στο ρόλο. Επιπλέον, ψάχνοντας στο διαδίκτυο για διάφορες "πηγές" και διαβάζοντας τα σχόλια πολλών ανθρώπων για την ταινία, πρέπει να πω ότι σε πολύ κόσμο η ερμηνεία της έχει λειτουργήσει άψογα και στέκεται άνετα δίπλα σε αυτές του Γκανζ ή του Πήτερ Φολκ - άρα μάλλον δεν ήταν και τόσο "αντικειμενικά" επίπεδη τελικά, μάλλον σε εμένα ξύνισε υπερ το δέον.

Όμως, ένα άλλο πράγμα που είδα με τεράστια έκπληξη σε κάποια σχόλια και επιβεβαίωσα μετά (βλ. το σχετικό βιογραφικό λήμμα στο wikipedia), είναι ότι στην πραγματική ζωή η κοπέλα έχει πεθάνει - από καρδιακή προσβολή, στη δύσκολη ηλικία των 45, το Γενάρη του 2007. Αν και δεν ήμουν φαν - καθόλου μάλιστα - το νέο με στεναχώρησε πέραν του αναμενομένου. Ίσως γιατί είμαστε σχετικά κοντά ηλικιακά, αλλά μάλλον επειδή συνειδητοποίησα ότι παίζοντας εντέχνως ή ατέχνως την ακροβάτισσα Μάριον (ήταν μόνο 25 χρονών τότε) κατέλαβε άπαξ και διά παντός μια θέση στις προσωπικές μου μυθολογίες (όταν είδα την ταινία ήμουν 20 και υπήρχαν ακόμα κενές θέσεις στο μυθολογικό μου σύμπαν). Άρχισα λοιπόν να καταλαβαίνω λίγο καλύτερα τον Idom και το Θανάση που έβαλαν τις φωνές με τη "βεβήλωση" της συγκλονιστικής σκηνής. Βλέποντας σήμερα την ταινία μπορώ να κάνω λίγο "αφ' υψηλού" κριτική και να σχολιάζω το μπουφάν του Ντάμιελ και το φουστάνι της Μάριον. Σκέφτομαι όμως ότι το 1988 ίσως δεν υπήρχε κανένας Γκανζ και καμμία Ντομαρτέν στο πανί του σινεμά: ήταν ο Β. ή ο Idom ή ο Θανάσης που άκουγε από τα χείλη της Γυναίκας τα λόγια: "Την τελευταία νύχτα ονειρεύτηκα έναν άγνωστο: τον άντρα μου. [...] Το γνωρίζω, εσύ είσαι αυτός".

Όπως όλοι ξέρουμε, η πραγματική ζωή δεν είναι όπως στις ταινίες. Το σινεμά, έτσι κι αλλιώς, δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση. Όπως ο έρωτας, σχεδόν.

Όσο για τη Solveig Dommartin, δεν ξέρω τίποτα για το πώς έζησε και πώς ταξίδεψε, αλλά αν μπορούσα να της ευχηθώ κάτι αναδρομικώς, θα ήταν ίσως να συναντήσει αληθινούς αγγέλους.