Αιέν Αριστεύειν

Άκουγα πριν λίγο στο ράδιο για την παρέλαση λόγω της εθνικής επετείου και κάπως θυμήθηκα τη μοναδική φορά που έκανα παρέλαση μετά την έκτη δημοτικού: στην ορκομωσία, ως πιστός και φιλότιμος στρατιώτης. Το δεκαοχτάμηνο που πέρασα στο στρατό το έχω απωθήσει πλέον (τα πλημμελήματα παραγράφονται στη δεκαετία, έτσι δεν είναι;) αλλά από καιρού εις καιρόν μου έρχεται καμμιά φλασιά και θυμάμαι διάφορα σκηνικά της εποχής εκείνης αν δοθεί κάποια αφορμή ή αν ξεκινήσει κάποια σχετική κουβέντα. Γενικά οι άντρες περνάνε μια φάση μετά το στρατό που μιλάνε σχεδόν αποκλειστικά για τη σχετική εμπειρία (ειδικά αν δεν έχουν και πολλές άλλες), αλλά προϊόντος του χρόνου το πράγμα εξορθολογίζεται κάπως και η σχετική περίοδος παίρνει μια πιο φυσιολογική θέση ανάμεσα στις αναμνήσεις του καθενός.

Επειδή εγώ πήγα σχετικά μεγάλος και "γιωτάς" δεν πέρασα όσο φριχτά θα μπορούσα να είχα περάσει, αν και δεν απέφυγα τη γνωριμία με τις όχθες του ποταμού που ορίζει τα ελληνοτουρκικά σύνορα στη Θράκη. Η εμπειρία δε με έκανε "άντρα" (δε νομίζω ότι κάνει και κανέναν δηλαδή), αλλά μου δίδαξε ψυχραιμία και εγκαρτέρηση, με έφερε πιο κοντά στα όρια μου (τα κάτω...) και μου έδειξε όψεις της ελληνικής κοινωνίας των οποίων την ύπαρξη ή την έκταση αγνοούσα.

Αυτοί που πάνε στην αεροπορία ή το ναυτικό μάλλον δεν έχουν την ίδια εικόνα, αλλά ο στρατός ξηράς συγκεντρώνει έως σήμερα κατά προτίμηση όλη την "πίσω αυλή" του ένδοξου έθνους μας: τσιγγάνους, ρωσοπόντιους, μειονοτικούς διάφορους, δίπλα σε αναλφάβητους βοσκούς από το Οροπέδιο Λασιθίου, αλάνια μόρτικα από τη Δραπετσώνα, πρεζάκια από το Περιστέρι και σκληροπυρηνικούς Μπαοκτζήδες από την Επανωμή που δεν έχουν επαρκές βύσμα για να πάνε "κάπου καλά" και βρίσκονται να περνάνε την πύλη του κέντρου εκπαίδευσης δίπλα σε ημιλιπόθυμους αστούς που παίρνουν τη μαμά τους στο κινητό κάθε πέντε λεπτά.

Όπως γνωρίζουν οι έχοντες τη σχετική εμπειρία, οι πρώτες μέρες πριν την ορκομωσία περνάνε κυρίως με βήμα και πρόβες όρκου - ούτε όπλα υπάρχουν ακόμα, ούτε σκοπιές, ούτε υποχρεώσεις, πλην αγγαρειών βέβαια. Η υποτιθέμενη παρέλαση (αν δεν είναι κοντά καμιά εθνική ή τοπική εορτή) γίνεται ενώπιων γονέων και συγγενών κατά την τελετή της ορκωμοσίας, άντε και των αρχών του τόπου. Το καιρώ εκείνω, (πάλι Μάρτιος ήτανε, προ ένδεκα ετών), παρελαύναμε πρωί-απόγευμα στο επικλινές γηπεδάκι του Κέντρου Εκπαίδευσης Υλικού Πολέμου, πράγμα που ήταν πολύ ξεκούραστο στην κατηφόρα και πολύ κουραστικό στην ανηφόρα. Κάθε τόσο έβγαινε από το διοικητήριο δήθεν τυχαία ο Διοικητής ή ο Υποδιοικητής και απένειμαν εύσημα, προτροπές ή προειδοποιήσεις. Για την ακρίβεια, ο Διοικητής έπαιζε τον "Καλογιάννη" και έλεγε "μπράβο, παιδιά μου, έτσι, με ψυχή", ενώ ο Υποδιοικητής έπαιζε τον "Κακογιάννη" και έλεγε "ου να μου χαθείτε, ξεψυχισμένοι, είστε άντρες εσείς, δε ντρέπεστε, τι χάλια είναι αυτά" κλπ.

Η εμπειρία ήταν ολίγον καψόνι ακόμα και για τους καραβανάδες που ανεβοκατέβαιναν υποχρεωτικά μαζί με τις διμοιρίες των φαντάρων διότι κι αυτοί άκουγαν τα εξ' αμάξης αν η διμοιρία δεν τραβούσε και ο Κακογιάννης τους ξανάστελνε για βήμα πάνω που έλεγαν να το κόψουν - ειδικά για τον ελαφρώς χοντρομπαλά λοχία που τύποις διοικούσε τη διμοιρία μας, κάπνιζε ως φουγάρο, και βλαστημούσε την ώρα και τη στιγμή που ανέλαβε "να μας κάνει στρατιώτες" λες και του το είχαμε ζητήσει φορτικά...

Ένα απόγευμα που είχαμε ξεπατωθεί στα πάνω-κάτω και ο χαρμανιασμένος λοχίας είχε βαρεθεί τη ζωή του, αποφάσισε να μας πάει για πρόβα όρκου (ξεκούραστο) αντί για βήμα (κουραστικό), οπότε αρχίσαμε να βαδίζουμε (εν-δυο, εν-δυο, ένα στο αριστερό) προς τα κάτω, όταν ξεμύτισε ο Καλογιάννης από το Διοικητήριο. Ο λοχίας έδωσε "προοοσχή", χαιρετήσαμε και ο Καλογιάννης κάτι μουρμούρισε, που από τα συμφραζόμενα πρέπει να ήταν "μπράβο, παιδιά μου", κι έπειτα έκανε μεταβολή να φύγει, όμως σα να θυμήθηκε κάτι γύρισε στο λοχία και μουρμούρισε κάτι άλλο, ο λοχίας γκάριξε "μάλιστα κύριε Συνταγματάρχα" και μόλις ο Δίκας ξαναμπήκε μέσα, είπε καταπτοημένος "οι ψηλοί μπροστά, οι κοντοί πίσω", πράγμα που όφειλε να ισχύει by default αλλά μάλλον δεν ίσχυε απόλυτα, όπως ο Καλογιάννης είχε προφανώς επισημάνει.

Κακό σημάδι, βέβαια. Και για τους ψηλούς και για τους κοντούς που δίνουν στόχο - το βασικό στο στρατό είναι να είσαι στους μέτριους. Απαρατήρητος. Όλοι κοίταξαν το διπλανό τους, κάποιοι πήγαν λίγο μπρος, κάποιοι λίγο πίσω, εγώ παρέμεινα στη φυσική μου θέση πίσω πίσω όταν συνειδητοποίησα ότι υπήρχαν τρεις τουλάχιστον κοντύτεροι που είχαν πιάσει "λάθος" θέση μέχρι τότε και κατέλαβαν μουρμουρίζοντας την τελευταία τριάδα. Την ίδια στιγμή ο λοχίας μάζεψε το μεσαίο της δεύτερης τριάδας και τον έβαλε μπροστά αριστερά. Το παλληκάρι μάλλον ήταν όντως ο ψηλότερος αλλά έκανε σοβαρή προσπάθεια να μη δίνει στόχο - είχε τους λόγους του.

Ο λοχίας έδωσε "ανάπαυση", ¨προοοοσσχή" (Κραπ!), "εμπρός-μαρς" και - ατυχώς - μας ξαναπήγε προς το γηπεδάκι και - ατυχέστερα - προς τον ανήφορο, όπου η διμοιρία βογγούσε και βλαστημούσε υπογείως, και μετά ξαναπήραμε στροφή προς τον κατήφορο ανακουφισμένοι που θα τελείωνε το μαρτύριο, όταν - ατυχέστατα - από το Διοικητήριο ξεμύτισε ο Κακογιάννης. Μας παρατηρούσε εξεταστικά για λίγο και δεν κουνήθηκε από τη θέση του όσο πλησιάζαμε. Ο λοχίας ξεψυχισμένα ξεστόμισε ό,τι ακριβώς δεν θέλαμε επ' ουδενί να ακούσουμε:

-Διμοιρία, ΑΛΤ!
(Κραπ).

Έπεσε σιγή για λίγο. Η σιωπή πριν την καταιγίδα. Ο Κακογιάννης φούσκωνε και ξαναφούσκωνε μέχρι που ξέσπασε γκαρίζοντας:

- Ήτανε βήμα αυτό; Ήτανε εικόνα διμοιρίας αυτή;

Μέχρι εδώ καλά. Δυστυχώς η ένταση ανέβαινε σε ένα διαρκές κρεσέντο:

- Δε ντρεπόσαστε; Είστε στρατιώτες εσείς; Είστε άντρες εσείς; Σαν κοτόπουλα πηγαίνατε!

Έτρεμε το μουστάκι του από την τσαντίλα.

- ΕΤΣΙ ΘΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΤΗ ΠΟΛΗ ΜΩΡΕ;

Τότε έδειξε τον μπροστά αριστερά που ήταν πιο κοντά του:

- Να, ΜΟΝΟ ΑΥΤΟΣ ΕΔΩ πήγαινε σαν άντρας. Όλοι οι άλλοι για τα μπάζα είσαστε. Έτσι, σαν αυτόν σας θέλω, κοίτα παράστημα! ΜΕ ΤΕΤΟΙΟΥΣ ΘΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΗ, όχι με εσάς.

Γύρισε χαμογελαστός πλέον στο φαντάρο που τον κοιτούσε έντρομος.

- Αναφέρσου, παιδί μου.

Και ο κακομοίρης, τι να κάνει, αναφέρθηκε όπως του είχαν μάθει:

(Κραπ!).
- Στρατιώτης Υλικού Πολέμου Ιμάμογλου Χαλίλ, ενενηταεφτά βήτα ΕΣΣΟ, Δεύτερος Λόχος, Τρίτη Διμοιρία.
- Πώς σε λένε είπες;
- Ιμάμογλου.
- Το άλλο;
- Χαλίλ.
- Τον πατέρα σου πώς τον λένε;
- Λεβέντ.

Σιγή νεκρική έπεσε. Ο Κακογιάννης κοίταξε τα παπούτσια του. Ύστερα κοίταξε τον ουρανό. Ύστερα κοίταξε την παγωμένη διμοιρία. Ύστερα κοίταξε πολύ μακριά στο μέλλον, περιμένοντας μάλλον ότι πάλι με χρόνια και καιρούς πάλι δικά μας θα 'ναι, αλλά ενδεχομένως όχι με τη βοήθεια της ενενηνταεφτά βήτα ΕΣΣΟ. Ξεφούσκωσε, έκανε μεταβολή, κι έφυγε χωρίς να πει λέξη.

Το πρώτο τζούφιο γελάκι ακούστηκε. Ύστερα μερικά ακόμα, ακολουθούμενα από μερικά εμφανή χάχανα. Ο λοχίας ξεφυσούσε, ο Χαλίλ γύρισε και μας κοίταξε λέγοντας "Τι έγινε ρε παιδιά; Αφού έτσι με λένε, τι να πω;", ύστερα γύρισε στο λοχία και ρώτησε "Εγώ τι να κάνω τώρα;", "Ανάπαυση, ρε μαλάκα" είπε ο λοχίας που κρυφογελούσε κι αυτός, κι ύστερα είπε χαμηλόφωνα σε όλους "Σκασμός μαλάκες, πάμε να φύγουμε" κι έπειτα δυνατά "Διμοιρία - άκυρον. Διμοιρία - Προοοσχή. Εμπρός - μαρς" και πάνω στην ώρα χτύπησε καμπανάκι για βραδινό φαγητό και πήγε ο κάθε κατεργάρης στον πάγκο του.


(Ο τίτλος της ανάρτησης προέρχεται από το έμβλημα του ΓΕΕΘΑ. Δε βρήκα καλύτερη εικονογράφηση από το εξώφυλλο του "Ο Αστερίξ Λεγεωνάριος". Το όνομα του Χαλίλ Ιμάμογλου είναι βέβαια φανταστικό, αλλά το πρόσωπο και η σκηνή υπαρκτά. Την ορολογία Καλογιάννης-Κακογιάννης τη δανείστηκα από ένα αστυνομικό μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη, με τον αστυνόμο Χαρίτο.)