Τους νιους τρελαίνει η άνοιξη...

Για κάποιο περίεργο λόγο, όλοι λατρεύουν την άνοιξη, και ειδικά το Μάη. Πολλοί βγαίνουν την Πρωτομαγιά και μαζεύουν αγριολούλουδα, πλέκουν στεφάνια και τα κρεμάνε στις πόρτες - άλλοτε θα τα κρατούσαν μέχρι να τα κάψουν στις φωτιές του Αη-Γιάννη του Φανιστή (ή Θεριστή ή Κλήδονα). Άλλοι πλαντάζουν μέσα στα κτίρια και κοιτάζουν αναστενάζοντας τα ανθισμένα χωράφια γύρω γύρω (εδώ που βρίσκομαι έχει πολλά ανθισμένα χωράφια). Κι άλλοι λένε ότι αυτή η εποχή είναι για κάποιο λόγο πιο "ερωτική" από τις υπόλοιπες. Σε αυτή τη γραμμή κινούνται και οι πρωταγωνιστές του "Όπως σας αρέσει" του Σαίξπηρ όταν κάπου στο τέλος του έργου (πέμπτη πράξη, τρίτη σκηνή) τραγουδούν όλο χαρά:

It was a lover and his lass,
With a hey, and a ho, and a hey nonino,
That o'er the green corn-field did pass
In the spring time, the only pretty ring time,
When birds do sing, hey ding a ding, ding:
Sweet lovers love the spring.

Between the acres of the rye,
With a hey, and a ho, and a hey nonino
These pretty country folks would lie,
In spring time, the only pretty ring time,
When birds do sing, hey ding a ding, ding:
Sweet lovers love the spring.

This carol they began that hour,
With a hey, and a ho, and a hey nonino,
How that a life was but a flower
In spring time, the only pretty ring time,
When birds do sing, hey ding a ding, ding:
Sweet lovers love the spring.

And therefore take the present time,
With a hey, and a ho, and a hey nonino;
For love is crowned with the prime
In spring time, the only pretty ring time,
When birds do sing, hey ding a ding, ding:
Sweet lovers love the spring.

Το άσμα κυκλοφορεί και στα ελληνικά ως τραγούδι με τίτλο "Βγήκε ο καλός με την καλή" σε μετάφραση Βασίλη Ρώτα (Ξένα Λυρικά, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1955, σελ. 25) και μουσική Αργύρη Μπακιρτζή και έχει γίνει κάπως γνωστό από το συγκρότημα Χειμερινοί Κολυμβητές, που το τραγούδησε στο σάουντρακ της ταινίας "Μ' αγαπάς" του Γιώργου Πανουσόπουλου και πιο πρόσφατα στο δίσκο "Το πέρασμά σου". Η γνώμη μου για τις μεταφράσεις του Ρώτα είναι γενικώς η χείριστη, αλλά μια και οι στίχοι (Σαίξπηρ-Ξεσαίξπηρ) δεν διεκδικούν και φοβερές δάφνες ποιότητας (hey ding a ding a ding...), η κάπως "τραλαλά" μετάφραση μάλλον αποδίδει το γενικό κλίμα κι έτσι δράττομαι της ευκαιρίας να τους παραθέσω με χάι και χο και και χάι και τριαλαλό:

Βγήκε ο καλός με την καλή,
με χάι και χο και χάι και τριαλαρό,
στην καταπράσινη εξοχή,
τον Μάη τον πιο όμορφο καιρό για δυό,
που όλο το λέν', μάνα μ', το λέν', το λένε τα πουλιά,
τους νιους τρελαίνει η Άνοιξη η γλυκειά.

Μες στα γρασίδια τα πυκνά,
με χάι και χο και χάι και τριαλαρό,
ξάπλωσε ο νιος κι η κοπελιά,
τον Μάη τον πιο όμορφο καιρό για δυό,
που όλο το λέν', μάνα μ', το λέν', το λένε τα πουλιά,
τους νιους τρελαίνει η Άνοιξη η γλυκειά.

Πιάσαν ευθύς σκοπό γλυκύ,
με χάι και χο και χάι και τριαλαρό,
πως ειν' εν' άνθος η ζωή,
τον Μάη τον πιο όμορφο καιρό για δυό,
που όλο το λέν', μάνα μ', το λέν', το λένε τα πουλιά,
τους νιους τρελαίνει η Άνοιξη η γλυκειά.

Γι' αυτὸ μη χάνετε καιρό,
με χάι και χο και χάι και τριαλαρό,
η αγάπη αξίζει στον ανθό,
τον Μάη τον πιο όμορφο καιρό για δυό,
που όλο το λέν', το λεν', το λέν', το λένε τα πουλιά,
τους νιους τρελαίνει η Άνοιξη η γλυκειά.

Ωστόσο, μέσα σε όλη αυτή τη χαρά και την παραζάλη του Μαΐου, οφείλω να δηλώσω για πολλοστή φορά παράφωνος. Δεν λατρεύω την άνοιξη, και ειδικά το Μάιο σχεδόν δεν τον αντέχω. Δεν φταίει μόνο ότι μου είναι αρκούντως ξένη η λατρεία του κάθε στίχου του Σαίξπηρ. Δεν είναι καν η αίσθηση ότι η ερωτική επιθυμία μπορεί να υφίσταται εκτός Μαΐου και μάλιστα σε δωδεκάμηνη βάση, όπως επισημαίνουν και οι στίχοι μιας ρίβας (μαντινάδας, στα κρητικά) που έλεγε παιχνιδιάρικα ο παππούς μου, όταν τον είχαν πάρει κάμποσο πια τα χρόνια:

Να ΄μουν το Μάη γάδαρος, τον Αύγουστο κριάρι
όλο το χρόνο κόκκορας και γάτης το Γενάρη

Πάνω απ' όλα, είναι αυτή η ανυπόφορη αίσθηση ότι μια μικρή βόλτα στα ανθισμένα χωράφια, ένα κοίταγμα από το ανοιχτό παράθυρο, μια βαθιά εισπνοή καθαρού, φρέσκου, ανοιξιάτικου αέρα, είναι ικανή να σε φέρει σε επαφή (και πώς να μη σε φέρει;) όχι μόνο με το πνεύμα της άνοιξης αλλά και με την υλική, απτή μορφή της: αυτή την αναθεματισμένη γύρη που εισβάλλει στο ανοσοποιητικό σου σύστημα, επάγει μια απείρως δυσανάλογη απόκριση, και σε στέλνει με μάτια δακρυσμένα, ρουθούνια βουλωμένα, διαρκές φτάρνισμα και ασθματικό βρογχόσπασμο στο πλησιέστερο φαρμακείο για αντιισταμινικά και αντιασθματικά. Έτσι, μακριά κι αλάργα και η καταπράσινη εξοχή και τα γρασίδια τα πυκνά (θου Κύριε...). Όσο για την ερωτική επιθυμία, άλλοι κλαίνε και ξαγρυπνούν για την αγαπημένη τους κι άλλοι για τους κόκκους της γύρης - ξάγρυπνος και νυσταλέος και με τις μύξες να τρέχουν, δεν είσαι και ό,τι πιο ερωτικό κυκλοφορεί στο σύμπαν, ε;

Χρόνια και χρόνια τέτοιας "συμπεριφοριστικής" εκπαίδευσης με έχουν πείσει ότι όταν μπαίνει ο Μάης, η καλύτερη τοποθεσία να ζει κανείς είναι στα πέριξ της Ομόνοιας ή στην Κυψέλη (με κομμένα τα δέντρα στα παρκάκια, δήμαρχε). Ατυχώς στην Κρήτη είναι δύσκολα τα πράγματα, ειδικά άμα είσαι αλλεργικός στη γύρη της ελιάς (καλή ώρα) οπότε δεν υπάρχει σε ολόκληρο το νησί ένα μέρος να κρυφτείς. Κάνεις ό,τι μπορείς όμως, κρατάς κλειστά παράθυρα, αποφεύγεις την έκθεση, μουσκεύεις τα μαλλιά και αλλάζεις μαξιλαροθήκες συνεχώς, αδειάζεις κολλύρια και σπρέι και εισπνεόμενα, και πάνω απ' όλα, περιμένεις. Γιατί κάθε μέρα που περνάει, ο Μάης οδεύει προς το τέλος του - ήδη έφτασε στη μέση. Και μόλις μπει ο Ιούνης θα έχει φτάσει προς το τέλος του ο κύκλος της ανθοφορίας και μια μέρα θα κοιμηθείς σαν άνθρωπος και θα ξυπνήσεις σαν άνθρωπος και θα δεις τον κόσμο με άλλο μάτι (χωρίς τσίμπλες), και μια και δε θα χρειάζεται να κάνεις άλλο το γάιδαρο, θα περάσεις στο στάδιο του κόκκορα μέχρι τον Αύγουστο που θα κάνεις το κριάρι (λέμε τώρα...) και θα σκέφτεσαι με ηδονή τα μαγιάτικα στεφάνια που θα καίγονται λυτρωτικά στις φωτιές με το θερινό ηλιοστάσιο, άνοιξη τέλος, μπορείς να πάρεις ανάσα.

Αλλά μέχρι τότε, καλύτερα να πηγαίνεις στη θάλασσα - με σκάφος, χωρίς σκάφος, όπως να 'ναι. Εκεί δεν φυτρώνουν λουλούδια και γυρεόκοκκοι, κι όσο για το χάι και χο και χάι και τριαλαλό όλο και κάτι μπορεί να παίζει.


ΣΣ. Τη φωτογραφία καννιβάλισα από το ιστολόγιο του Seagull (http://seagullstefanos.blogspot.com/2008/05/blog-post.html) και τη φράση περί της λατρείας κάθε στίχου του Σαίξπηρ από το "Αυτοβιογραφικό δοκίμιο" του Μπόρχες. Η ρίβα/μαντινάδα κυκλοφορεί πανελληνίως με μικροπαραλλαγές, στην Ικαρία πάντως ο γάιδαρος είναι γάδαρος και ο γάτος είναι γάτης (ή και κάτης). Για τους Χειμερινούς Κολυμβητές μπορείτε να διαβάσετε πολλά και ωραία εδώ, προσωπικώς τους συστήνω ανεπιφύλακτα (είναι και της εποχής μου, καταλαβαίνετε...).