Μάγισσες φέρτε βότανα

Στην παραλία του Φλες, δίπλα στον Εύδηλο, έχουμε περάσει κάμποσα εφηβικά και νεανικά καλοκαίρια. Την εποχή εκείνη η παραλία είχε ακόμα αρκετή άμμο, αλλά ήταν σε εξέλιξη ένα περίεργο γεωλογικό φαινόμενο όπου η άμμος "πήζει" και σχηματίζονται ψαμμιτικά πετρώματα. Σήμερα έχει σχεδόν τελείως πετρώσει όπως φαίνεται στη φωτογραφία, πιθανώς λόγω και των λιμενικών έργων που συνεχίζονται για χρόνια ακριβώς δίπλα. Η φωτογραφία άνωθεν είναι σχετικά πρόσφατη, και τραβήχτηκε το απόγευμα μιας Τρίτης του Πάσχα, καλή ώρα όπως σήμερα, το 2003 αν θυμάμαι καλά. Έκανε ζέστη εκείνη την ημέρα και η θάλασσα ήταν λάδι, οπότε πήγα φυσιολογικά για μπάνιο. Στο Φλες ήταν λίγος κόσμος, μια και για τους πιο πολλούς η θάλασσα ήταν ακόμα κρύα και η συγκεκριμένη παραλία όχι και πολύ ελκυστική.

Υπήρχαν δυο κορίτσια στο βάθος δεξιά που απολάμβαναν τα χάδια του ήλιου φορώντας μόνο το κάτω του μπικίνι τους. Υπήρχε ο Κ. κάπου στη μέση (νεαρός συγγενής μιας φίλης και ομολογουμένως πολύ ωραίο παιδί) που απολάμβανε τα χάδια του ήλιου με βερμουδίτσα. Υπήρχαν αριστερά και δυο μικρούλες κρουβαλίτσες (Σ.Σ. υποκοριστικό θηλυκού του ουσιαστικού "κρούβαλος" που δηλώνει εποχιακό επισκέπτη της Ικαρίας με σακκίδιο στην πλάτη και ενίοτε απρόβλεπτη συμπεριφορά) με μακριές ινδικές φούστες και πολύχρωμα έθνικ μπλουζάκια που δεν τις έβλεπε ήλιος. Έστρωσα τα συμπράγκαλά μου δίπλα στον Κ. που ήταν ο μόνος που ήξερα και τσίμπησα ένα βιβλιαράκι του Μπόρχες που είχα για ανάγνωση παρά θιν' αλός. Ο Κ. σχολίασε για λίγο ότι ο συγγραφέας δεν ήταν σε καμμία περίπτωση για παραλία κι έπειτα πήγε για βουτιά. Ξεκίνησε με ένα θεαματικό μακροβούτι που τον έβγαλε προς τα δεξιά, και μετά από μερικές απλωτές ξαναβγήκε δίπλα στις γοργόνες με το μονοκίνι και τους έπιασε κουβέντα. Μπορεί και να γνωριζόντουσαν ήδη.

Έμεινα να εμβαθύνω στο Μπόρχες, όταν παρατήρησα ότι οι κρουβαλίτσες είχαν αποβάλλει τα έθνικ και είχαν μείνει κι αυτές με τα κάτω μαγιώ. Ως καθώς πρέπει κύριος με τη δέουσα αγωγή είπα να γυρίσω από την άλλη για να μη φαίνομαι ως μπανιστηρτζής, αλλά σε εκείνη τη θέση ο αέρας μου έφερνε όλες τις κουβέντες των κοριτσιών, που με κάποια έκπληξη συνειδητοποίησα ότι ήταν θρησκευτικού περιεχομένου. Ή τέλος πάντων, κάτι τέτοιο, διότι με αφορμή το μόλις προηγηθέν Πάσχα συζήτησαν για το αν ο Ιησούς είχε πάει στο Θιβέτ ή στην Ινδία, και μετά μεταφέρθηκαν στο αιχμηρό θέμα του ανοίγματος των τσάκρας μέσω διαλογισμού ή γιόγκας (δεν είμαι σίγουρος) και μετά από λίγο στην επίδραση της νέας Σελήνης στην ερωτική επιθυμία, αλλά και στη σημασία της για την επιτυχία των επικλήσεων στα πνεύματα.

Λόγω ενός αμαλγάματος χριστιανικού υποβάθρου και ορθολογιστικής επιμόρφωσης που συναπαρτίζουν τους πνευματικούς μου ορίζοντες, οι "μαγικές" ερμηνείες του κόσμου μου προκαλούν εσχάτως έντονα φαινόμενα αναφυλαξίας, φαγούρα, φλούμπες, λόξιγκα και ακατάσχετη ροπή προς έκλυση αερίων του θερμοκηπίου. Δεν ήταν πάντα έτσι - νεώτερος είχα πολύ μεγαλύτερη ανοχή απέναντι στη διαφορετικότητα από ό,τι σήμερα. Όμως το γήρας ου γαρ έρχεται μόνον. Έκλεισα το Άλεφ και άρχισα να αναπολώ τις επαφές μου με τα μαγικά παράλληλα σύμπαντα του αιώνος τούτου. Για κάποιο ίσως όχι τυχαίο λόγο, οι φορείς τους πάντοτε ήταν γυναίκες.

Την πρώτη τη γνώρισα πριν καμιά εικοσαετία και βάλε στο πανεπιστήμιο - κρατούσε μια νάιλον σακκούλα σουπερμάρκετ και έψαχνε εναγωνίως να βρει το εργαστήριο φυσικής ανθρωπολογίας. Προσφέρθηκα να την οδηγήσω και (μια και μου φάνηκε κάπως νοστιμούλα και χαριτωμένη) είπα να ψάξω άκρη για παραπάνω κουβεντούλα, οπότε τη ρώτησα τι ακριβώς αναζητούσε. Μου εξήγησε ότι είχε μάθει ότι αναλύαμε οστά στο μάθημα της φυσικής ανθρωπολογίας και μπορούσαμε από αυτά να αντλήσουμε πληροφορίες. Τη ρώτησα γιατί την απασχολούσαν οι πληροφορίες των οστών εφόσον δεν ήταν του αντικειμένου (δεν ήταν καν φοιτήτρια) και μου εξήγησε ότι είχε φέρει ένα κρανίο για εξέταση. Χαμογέλασα με συγκατάβαση, αλλά μου πάγωσε το χαμόγελο όταν άνοιξε τη νάιλον σακκούλα και έβγαλε από μέσα ένα κρανίο - εμφανώς ανθρώπινο.

Ο βοηθός του εργαστηρίου ανθρωπολογίας άκουσε το αίτημα με ένα μίγμα περιφρόνησης και περιέργειας. Αρνήθηκε να αγγίξει το κρανίο, καθώς η κοπέλα αδυνατούσε να τον βεβαιώσει ότι το αντικείμενο είχε αποστειρωθεί δια κλιβανισμού, οπότε ήταν ύποπτο για μολυσματικούς μικροοργανισμούς. Αποφάνθηκε εκ του μακρόθεν ότι ανήκε σε γυναίκα, νεαρής ηλικίας μάλλον, ίσως γύρω στα είκοσι, όπως φαινόταν από την ατελή συνοστέωση των ραφών. Δεν είχε εμφανείς κακώσεις αλλά υπήρχε μια "γενική καχεξία" όπως μας είπε, και υποψιαζόταν ότι κάποια σημάδια μπορεί να είχαν σχέση με φυματίωση. Μας συμβούλεψε να πλύνουμε καλά τα χέρια μας, σε κάθε περίπτωση. Ύστερα τη ρώτησε πού το βρήκε. Του είπε κάτι μπερδεμένα ότι της το έδωσε κάποιος που του το έδωσε ο πατέρας του που ήταν γιατρός.

Βγαίνοντας, την πήγα στις τουαλέτες για πλύσιμο χεριών - των δικών της χεριών. Απομακρύνθηκα εν τάχει με ελαφριά πηδηματάκια. Η κοπέλα μπήκε μέσα με φόρα και έσπρωξε την πόρτα πίσω της. Ατυχώς εκείνη τη στιγμή μισοδιαλύθηκε το χερούλι από την απότομη πρόσκρουση και η πόρτα φράκαρε. Αφού έκανε διάφορες άκαρπες προσπάθειες που δεν έλυσαν το πρόβλημα, κατέφυγε στη μόνη επιλογή που συνήθως χρησιμοποιεί ο κόσμος: έβαλε τις φωνές. Όχι τόσο καλή μέθοδος ώστε να τρομάξει η πόρτα και να ανοίξει μόνη της, αλλά αρκετά καλή για να πάρω είδηση εγώ που δεν είχα απομακρυνθεί και πάρα πολύ και να επιστρέψω. Της είπα να μην ανησυχεί, μουρμούρισα ένα "σουπερκαλιφράτζιλις εξπιαλιντόσιους" και τράβηξα το γλωσσίδι προς τη σωστή κατεύθυνση ώστε να απελευθερωθεί η πόρτα, η οποία άνοιξε διάπλατα πετώντας με φόρα έξω από τις τουαλέτες την κοπέλα που στο διάβα της έδωσε μια γερή κλωτσιά στη σακούλα κι έστειλε το κρανίο να ρολάρει στον κεντρικό διάδρομο του Τμήματος Βιολογίας.

Πρόλαβα να το σκεπάσω με τη σακούλα πριν πάθουν υστερία οι διερχόμενες συμφοιτήτριες και εξήγησα ότι είναι για το μάθημα της ανθρωπολογίας, πράγμα που στο συγκεκριμένο περιβάλλον ακουγόταν λογικό. Ύστερα περιμάζεψα την έντρομη κοπέλα και την πήγα στο κυλικείο με το στανιό, αφού καμουφλάρισα τη σακούλα της με μια δεύτερη που έγραφε "νεωτερισμοί - είδη προικός". Την κέρασα καφέ μέχρι να ηρεμήσει κάπως. Μου είπε ευχαριστώ και χαμογέλασε. Είδα ότι φορούσε ορθοδοντικά σιδεράκια. Είχε καστανά ίσια μαλλιά και φωτεινά μάτια, επίσης καστανά. Λεπτή, πολύ λεπτή.

Την άφησα να μιλήσει όταν και όπως ήθελε, και μου είπε ότι το κρανίο το είχε βρει μόνη της στο οστεοφυλάκιο ενός νεκροταφείου στο χωριό των παππούδων της και το μάζεψε. Ήθελε να το χρησιμοποιήσει, λέει, για επικλήσεις. Πνευμάτων. Κανονικά θα έπρεπε να γελάσω, αλλά δε μου φάνηκε αστείο. Λόγω κρανίου, κυρίως. Κοίταξα με περισυλλογή το φραπέ μου και τη ρώτησα αν περίμενε από τα πνεύματα να της πουν κάτι που δεν το ήξερε ήδη μέσα της. Για κάποιο λόγο της φάνηκε πολύ βαθυστόχαστο αυτό και με ρώτησε αν πιστεύω στη μαγεία. Της είπα όχι αλλά μου επισήμανε ότι λίγο πριν είχα χρησιμοποιήσει ένα ξόρκι για να ανοίξω την πόρτα. Της εξήγησα ότι είχα χρησιμοποιήσει ένα δάχτυλο στη σωστή θέση και το ξόρκι προερχόταν από τη Μαίρη Πόππινς.

Δεν επέμεινε. Μου είπε όμως - με κάποια απογοήτευση - ότι τα πνεύματα που περίμενε δεν εμφανιζόντουσαν και έλπιζε ότι αν επικαλούνταν το πνεύμα του κρανίου μπορεί να είχε καλύτερη τύχη. Γι' αυτό έφερε το κρανίο για εξέταση: τώρα πια ήξερε ότι ήταν κάποια γυναίκα και μάλιστα γύρω στα είκοσι. "Είμαστε ίδια ηλικία, κατάλαβες; Μοιάζουμε." Της είπα ότι με βάση την προέλευση του κρανίου και την πιθανή φυματίωση, μάλλον την ηλικία της προγιαγιάς της θα είχε το πνεύμα, και πιθανώς αντίστοιχης εποχής αντιλήψεις. Γέλασε. Μου υποσχέθηκε πάντως πως αν δεν ερχόταν το πνεύμα, θα πήγαινε το κρανίο πίσω στη θέση του, στο οστεοφυλάκιο του χωριού.

Κάποια στιγμή σηκώθηκε να φύγει. Μου είπε ότι δούλευε σε μια καφετέρια στο κέντρο και έπρεπε να πάει στη δουλειά. Με ρώτησε αν ήθελα να περάσω καμμιά μέρα. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν ούτε facebook ούτε email ούτε κινητά, οπότε ή διαθεσιμότητα μπορεί να δηλωνόταν κι έτσι. Της είπα "οπωσδήποτε" και της κράτησα για λίγο το χέρι στο δικό μου. Ήταν λίγο κρύο, αλλά τα δάχτυλά της άφησαν στην παλάμη μου κάτι που μπορεί και να ήταν χάδι. Ύστερα είπαμε "γεια" και έμεινα να την κοιτάζω καθώς περπατούσε ανάμεσα στα τραπέζια και τις καρέκλες, κρατώντας τη σακούλα "νεωτερισμοί - είδη προικός".

Στην καφετέρια δεν πήγα. Σε λίγο καιρό ξέχασα και το όνομα της κοπέλας. Με τα χρόνια, τα χαρακτηριστικά της μπερδεύονται στη μνήμη μου με αυτά των άλλων. Εκείνης που μου είπε κάποτε ότι "μαγεία είναι μια άλλης τάξης φυσική, της οποίας αγνοούμε τους νόμους". Μιας άλλης, που μου είπε ότι έρχεται είκοσι χρόνια στην Ικαρία μόνο και μόνο για να πάει σε ένα συγκεκριμένο σημείο που "έχει κάτι - μια μαγική αύρα". Μιας τρίτης που μου είπε ότι τη συγκεκριμένη εποχή ταυτιζόταν με την Μπλανς στο "Λεωφορείον ο Πόθος" και δεν είχα καταλάβει πού κόλλαγε αυτό μέχρι που άκουσα στο ραδιόφωνο την Πέμη Ζούνη να μεταφέρει μια φράση της Μπλανς που έλεγε "Δεν θέλω αλήθεια - θέλω μαγεία". Κι ακόμα, μιας άλλης λεπτής καστανής κοπέλας με ορθοδοντικά σιδεράκια, που γνώρισα ένα βράδι Αυγούστου που έβρεξε ξαφνικά και που δεν μου είπε τίποτα αλλά τα δάχτυλά της άφησαν στην παλάμη μου κάτι που μπορεί και να ήταν χάδι, τώρα που το ξανασκέφτομαι.

Οι κρουβαλίτσες βούτηξαν στη θάλασσα. Άρχισε ένα αεράκι, ένας ανάλαφρος βοριάς. Το νερό αναδεύτηκε κι έβγαλε ένα μικρό κυματισμό. Απέναντι εμφανίστηκε το Εξπρες Ολύμπια, προερχόμενο από τον Πειραιά. Θα πήγαινε Σάμο και μετά από λίγες ώρες θα επέστρεφε να με γυρίσει στην Αθήνα και τη δουλειά. Τράβηξα ακόμα μια φωτογραφία, αυτήν παρακάτω. Δεν φαίνονται, αλλά οι δύο κρουβαλίτσες ήταν αριστερά ακριβώς στο όριο του κάδρου.


Μάζεψα το Άλεφ και τα συμπράγκαλα και ανηφόρισα προς το εκκλησάκι της Παναγίας αρχικά και μετά προς τον αμαξωτό δρόμο. Φτάνοντας, έριξα μια ματιά στην παραλία. Οι τέσσερις κοπέλες είχαν μαζευτεί γύρω από τον Κ. που έδινε μια παράσταση παντομίμας - χειρονομούσε και έκανε τούμπες στην τσιμεντωμένη άμμο. Ήταν πολύ εκφραστικός - στο τέλος οι κοπέλες χειροκρότησαν. Ύστερα όλοι μαζί έπεσαν στη θάλασσα με γέλια και φωνές.

Μου πέρασε απ' το μυαλό ότι περίμεναν υπομονετικά μέχρι να φύγω. Αλλά πάλι, μπορεί και να ήταν τυχαίο, ποτέ δεν ξέρεις.