Καλοκαίριασμα

Μνήμη Περικλή Χαρβά

Να σας πω ότι τον γνώριζα τον άνθρωπο, ποιος ήταν και τι έκανε, ψέματα θα σας πω. Είχα διαβάσει μικρός μια δισκοκριτική (μέτρια...) για το δίσκο του με τίτλο «Στην άσφαλτο» σε κάποιο περιοδικό, αλλά η πρώτη φορά που τον θυμάμαι καθαρά πρέπει να ήταν με αφορμή μια συναυλία που είχε δώσει στον Εύδηλο, στο λιμάνι, τέλος καλοκαιριού του 1984. Εγώ βέβαια στη συναυλία δεν ήμουν παρών, αν και είδα την προετοιμασία της σκηνής στο μώλο και παρακολούθησα λίγη πρόβα ήχου και λίγο κούρδισμα. Μετά όμως μας μάζεψαν από το σπίτι να ανεβούμε στην Ξανθή, στο συχωρεμένο το θείο μου τον Κώστα, και την κυρίως συναυλία την έχασα.

Αργότερα εκείνη τη νύχτα, έπιασε φωτιά στο ρουμάνι κι έφτασε ως το Ανάκυμα και τη Ράχη. Φύγαμε τρέχοντας από την Ξανθή να πάμε να σβήνουμε· επί της κατασβέσεως συναπαντηθήκαμε με κάμποσους που κατέβαιναν από ένα πάρτυ στην Ακαμάτρα και είχαν πάει κι αυτοί να σβήνουν ντυμένοι με τα καλά τους, καθώς και με άλλους που ανέβαιναν από τον Εύδηλο, προερχόμενοι ακριβώς από τη συναυλία. Μας είπαν ότι όπως έπαιζε το συγκρότημα, η αναλαμπή από τις φλόγες έκανε την εμφάνισή της πίσω από τη σκηνή. Οι μουσικοί έπαιζαν συνεπαρμένοι και στην αρχή δεν καταλάβαιναν γιατί ο κόσμος αρχικά πισωπατούσε, και μετά άρχισε να φεύγει τρέχοντας (τόσο χάλια δεν έπαιζαν, να λέγεται...), μέχρι που κοίταξαν πίσω τους και είδαν το φλεγόμενο βουνό. Η συναυλία τέλειωσε κακήν-κακώς.

Η επόμενη φορά ήταν λιγότερο περιπετειώδης. Πρέπει να ήταν τέλη της δεκαετίας του ‘80 μάλλον. Έπαιζε χωρίς συγκρότημα, ντουέτο με το Σταμάτη τον κιθαρίστα, στην πλατεία αυτή τη φορά. Χωρίς εισιτήριο, εννοείται. Είχε μαζευτεί όλη η μαρίδα μπροστά, και μερικά πιτσιρίκια τρέχανε γύρω γύρω στην υποθετική «σκηνή». Κάποια στιγμή ένα κοριτσάκι δυο-τριών χρονών πήγε και στήθηκε μπροστά του, κοιτάζοντας το κοινό. «Κάνε πιο κει, μπουμπούκα» της είπε χαδιάρικα. Και συμπλήρωσε: «Κατρουλού!». Το μικρό πήγε να το πάρει το παράπονο, αλλά ο καλλιτέχνης άρχισε να παίζει τις πρώτες νότες από το «Ποδαρόδρομος του Ντοκ» και να τραγουδάει τον πρώτο στίχο:

- Είχα κι εγώ μια κατρουλού...

Η μαρίδα ενθουσιάστηκε, ενδεχομένως και το κοριτσάκι. Το υπόλοιπο τραγούδι αναφερόταν μάλλον σε κάποιον προδρομικό γκρούβαλο («φυσαρμονικίστα, γνωστό κλοσάρ της εποχής» διάβασα σ’ ένα μπλογκ, χρόνια αργότερα). Κάπου στο τέλος έπαιξε και το «σήμα κατατεθέν» του, ένα τραγούδι που τέλη δεκαετίας του ’60 έβγαλε σε ένα δίσκάκι, σε στίχους του Στέλιου Σταυρινάδη, και λεγόταν «Το καλοκαίριασμα στην Ικαριά». Αν και μουσικά και στιχουργικά δεν κόλλαγε ιδιαίτερα με τα υπόλοιπα (κάπως «ροκάδικα») ακούσματα της βραδιάς, ήταν για προφανείς λόγους το γκραν σουξέ.

Μόνο τότε συνειδητοποίησα από τα συμφραζόμενα ότι ο άνθρωπος είναι Καριώτης. Ρώτησα κάνα δυο μεγαλύτερους, που το επιβεβαίωσαν και μου είπαν ότι είχε μια ορισμένη καριέρα ως τραγουδοποιός, σε μια εποχή που οι τραγουδοποιοί δεν ήταν ακόμα στη μόδα. Τον συναντούσα αργότερα στο υποτυπώδες στούντιο του ΙΚΑΡΙΑ FM, ενός βραχύβιου διαδημοτικού ραδιοφωνικού εγχειρήματος του 1989. Η εκπομπή του ακολουθούσε τη δική μας και κάποιες φορές ξέμενα στο στούντιο και την άκουγα. Όχι τυχαία προφανώς, η εκπομπή λεγόταν «Το καλοκαίριασμα στην Ικαριά», και το μουσικό της σήμα ήταν το ομώνυμο τραγούδι. Κάπου έχω ακόμα τις κασέτες που ηχογραφούσα τότε από το ράδιο...

Την άλλη χρονιά ο σταθμός δεν υπήρχε πια· κι αυτόν ελάχιστες φορές τον ξαναείδα, φευγαλέα μάλλον, τα επόμενα καλοκαίρια. Αμυδρά ίσως τον θυμάμαι (ή μπορεί και να νομίζω πως τον θυμάμαι) με μια παρέα Καριωτών μουσικών (από διαφορετικά μουσικά είδη πάντως) στον Εύδηλο. Ή μπορεί απλώς να μπερδεύω τη σκηνή με μια άλλη που θυμάμαι σίγουρα, με κάποιους δακρυσμένους μουσικούς να κουβεντιάζουν ένα βράδι στο καφενείο, εκείνο το θλιβερό καλοκαίρι. Πλησίασα να ρωτήσω τι έγινε πάλι· μου είπαν ότι είχε βρεθεί νεκρός στο σπίτι του, στο Φραντάτο αν θυμάμαι καλά. Ήταν το 1993, τον Αύγουστο· εκείνη η χρονιά είχε τόσους θανάτους μαζεμένους που δεν ήξερες ποιον να πρωτοκλάψεις.

Το τραγούδι το έψαχνα χρόνια μετά, καθώς το είχα μόνο ως σήμα εκπομπής σε εκείνες τις μισοξεχασμένες κασέτες. Μονάχα πριν λίγους μήνες μου το υπέδειξε ένας φίλος στο youtube. Η αλήθεια είναι ότι αν το πρωτοάκουγα τώρα, μάλλον θα μου φαινόταν κάπως περιπαθές για τα σημερινά μου γούστα, που φοβούνται τα πολλά κοσμητικά επίθετα. Όμως υπάρχουν πράγματα που διεισδύουν στο βαθύτερο είναι μας από μια πίσω πόρτα χωρίς να περνάνε την κρησάρα της λογικής ή αισθητικής επεξεργασίας. Κάπως έτσι βρίσκεσαι να μουρμουρίζεις, χρόνια μετά, κάτι σαν:

...γλυκά σκιρτήματα, νότες χιλιάδες,
το καλοκαίριασμα στην Ικαριά

Χαρά σ’ αυτούς που τις ακούν, τούτες τις νότες.


(Δημοσιεύτηκε στο Ikariamag στις 20/6/2011. Μάλλον όμως πρέπει να μνημονεύσω τους άγνωστούς μου ανθρώπους - τουλάχιστον δύο - που το ανέβασαν στο youtube και το φίλο Γ.Τ. που μου το υπέδειξε, αρχικά σε αυτή την εκδοχή.)