Στοχοπροσήλωση

Το μπαλάκι στην τρύπα ή σημάδεψε το μυγάκι. Δημιουργική απασχόληση στα ουρητήρια του αεροδρομίου Σίπχολ (φωτό Ροβυθέ).

Όπως πάρα πολλοί ζωντανοί οργανισμοί, έτσι και οι άνθρωποι εμφανίζουν ένα χαρακτηριστικό που λέγεται φυλετικός διμορφισμός. Συγκεκριμένα, τα αρσενικά και τα θηλυκά του είδους δεν είναι πανομοιότυπα, αλλά διαφέρουν σε ορισμένα σημεία. Οι φυσικές διαφορές μεταξύ των φύλων δεν θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον θέμα προς συζήτηση ακριβώς επειδή είναι φυσικές, αλλά επειδή πολλά πράγματα στην πορεία γίνονται μεταφυσικά, καταλήγουμε να περνάμε χρόνια (κυριολεκτικά) κουβεντιάζοντας το γιατί οι άντρες είναι έτσι και οι γυναίκες είναι αλλιώς (ειδικά στο βαθμό που πάνω στις φυσικές διαφορές προστίθενται και διάφορα πολιτισμικά συμπαρομαρτούντα που όλοι γνωρίζουμε και δε χρειάζεται να επαναλαμβάνουμε).

Εννοείται ότι η εν λόγω συζήτηση υπερβαίνει κατά πολύ τις φιλοδοξίες του παρόντος ιστολογίου, και βέβαια δεν πρόκεται να πατήσω την πεπονόφλουδα και να επεκταθώ σε αυτό (άλλωστε δεν επέλεξα το φύλο μου και δεν είμαι υπεύθυνος για τη συμπεριφορά του κάθε αρσενικού του πλανήτη). Θα αναφέρω μόνο μια ειδική διαφορά που έχει σταθεί αφορμή για χοντρούς καβγάδες στην ευρύτερη εφηβική παρέα μου της Ικαρίας κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν η επιχειρηματολογία της φίλης μου της Α. περί ισότητας των φύλων και του «τι δεν μπορούν να κάνουν οι γυναίκες το οποίο μπορούν οι άντρες» αντιμετωπιζόταν από μερικούς εκ των αρρένων της παρέας με το ειρωνικό πλην αμείλικτο ερώτημα «μπορείς να κατουρήσεις όρθια;» Το ερώτημα την εποχή εκείνη μου προκαλούσε γέλια μάλλον μέσα στη βλακεία του (καθότι μιλάμε ακριβώς για τις φυσικές διαφορές και όχι τίποτα άλλο) αν και προβληματίστηκα λίγο όταν διάβασα στην Παλαιά Διαθήκη μια περιγραφή του αρσενικού ως «ουρούντα προς τοίχον».

Βέβαια ούτε την Παλαιά Διαθήκη ούτε τα σπυράκια της εφηβείας μου σκέφτηκα όταν βρέθηκα για πρώτη φορά στα ουρητήρια του αεροδρομίου του Σίπχολ, ενώπιος ενωπίω με το σημαιάκι από την τρύπα του γκολφ που βλέπετε στη φωτογραφία στη κορυφή της ανάρτησης. Και μη φαντάζεστε ότι με παραξένεψε η ύπαρξη ενός σχεδίου μέσα στους ουρητήρες - απλώς αυτό που ήμουν ψυχολογικά προετοιμασμένος να αντικρύσω ήταν μια ζωγραφιστή μεν πλην κοινή οικιακή μύγα Musca domestica και όχι το εν λόγω σημαιάκι. Είχα διαβάσει πριν από χρόνια την είδηση ότι από τότε που βάλανε κάτι ζωγραφιστές μυγούλες στους ουρητήρες, η «αστοχία» των επισκεπτών του Σίπχολ μειώθηκε κατά ένα εντυπωσιακό 80%. Η ιδέα αυτή (που προφανώς ξεκίνησε από κάποιον τύπο που έψαχνε τρόπους να μειώσει το κόστος καθαριότητας στα πλαίσια κάποιου είδους έξυπνου management) θεωρήθηκε πρότυπο μικρών αλλαγών με μεγάλο αντίκρυσμα (μπορείτε να δείτε εδώ ένα σχετικό σύνδεσμο). Μετά από αρκετές επισκέψεις στο Σίπχολ βέβαια, εντόπισα και τα μυγάκια, αλλά είναι αρκούντως διάσημα πλέον που να μη χρειάζεται να τα απαθανατίσω και εγώ.

Αυτό που κυρίως με προβλημάτισε όμως κοιτάζοντας το σύνδεσμο παραπάνω, είναι το συμπέρασμα της κυρίας που υπογράφει το σχόλιο: "you give men a target, they can’t help but aim at it" - έστω και με ποσοστό επιτυχίας 80%. Αναρωτήθηκα αρκετά για τη νομοτελειακή φύση του εν λόγω αφορισμού: είμαστε λοιπόν καταδικασμένοι; Δεν υπάρχει περίπτωση να πορευόμαστε (ως φύλο και ως άνθρωποι) με έναν τρόπο τυχαίο και αποσπασματικό, δεν μπορούμε να αποφύγουμε αυτή την καταναγκαστική στοχοπροσήλωση; Ποιος εξελικτικός μηχανισμός μας κρατάει δεμένους, τι είναι αυτό που μας έχει διαμορφώσει ως βάσκανος μοίρα έτσι ωστε να σημαδεύουμε πάντα κάτι;

Μετά όμως θυμήθηκα μια άλλη εμπειρία στοχοπροσήλωσης, πάλι από το Ικαριακό μου περιβάλλον, αλλά κάμποσα χρόνια αργότερα από την προηγούμενη· πρέπει να ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1990 αυτή τη φορά. Επιστρέφαμε μια παρέα με τα πόδια από τον Κάμπο στον Εύδηλο, μετά τη θάλασσα, και θυμάμαι ότι είχαμε πιάσει μια μυστήρια συζήτηση για τον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο με τον Δείνα, έναν τύπο με κάπως ιδιάζον χιούμορ, ο οποίος δεν ήταν ικαριακής καταγωγής, αλλά ήταν μέγας φαν του νησιού και πρόσφατος γκόμενος της φίλης μου της Τάδε. Η Τάδε προπορευόταν με τις άλλες κοπέλες, με τα μπικίνια τους και τις σαγιοναρίτσες, κι εγώ με τον Δείνα ακολουθούσαμε μερικά βήματα πιο πίσω. Κάποια στιγμή η Τάδε γκρίνιαξε ότι καλύτερα να παρατάγαμε τη CNT και τις Διεθνείς Ταξιαρχίες και να πηγαίναμε δίπλα τους, αλλά ο Δείνα αφού απάντησε πρώτα «ναι, μωρό μου» συνέχισε να βαδίζει στο ίδιο τέμπο και μάλιστα με συγκράτησε όταν πήγα να επιταχύνω για να πλησιάσω.

Τον κοίταξα με μια ορισμένη απορία, αλλά αυτός συνέχισε να μιλάει για την Πασιονάρια κοιτάζοντας ολόισια μπροστά του. Μόνο μια στιγμή στο άσχετο με ρώτησε αν διάβαζα Αρκά. Διάβαζα βέβαια, ούτε λόγος. Με ρώτησε στη συνέχεια αν έχω δει ένα σκίτσο του Αρκά με κάτι πάπιες που πορεύονται σε σχηματισμό. Δεν το είχα δει. Μου το περιέγραψε χαμηλόφωνα (είναι αυτό εδώ παρακάτω).

Μία κατά Αρκά εκδοχή στοχοπροσήλωσης που ερμηνεύει αναδρομικά κάποιες συμπεριφορές μετα-κολυμβητικής πεζοπορίας.

Πάνω στην ώρα η Τάδε άρχισε να γκρινιάζει πάλι, αν και με κάπως ναζιάρικη φωνή αυτή τη φορά, ότι ο δικός της δεν της έδινε καθόλου σημασία.

- Σε προσέχω, μωρό μου, της είπε αυτός, σταθερά δέκα βήματα πίσω της, και κοιτάζοντας λίγο χαμηλά. Στιγμή δε σε χάνω από τα μάτια μου.

Φτάναμε πια στον Εύδηλο. Σουρούπωνε.