Μεθεόρτια

Καθηγητής Πανεπιστημίου με τήβεννο εργασίας, σε φοιτητική διαδήλωση. Χάγη, 21/1/2011. Η πορτοκαλί ομπρέλα είναι μέρος της εξάρτυσης.

Μιλούσα (διαδικτυακώς) χτες βράδι με μια κοπέλα στην Ελλάδα. Κάποια στιγμή τη ρώτησα αν θα απεργούσε σήμερα· «ενημερωμένο σε βρίσκω», αποφάνθηκε. Της είπα ότι προσπαθώ να είμαι λίγο πιο ενημερωμένος από το μέσο τηλεθεατή· για άνθρωπο που δεν έχει τηλεόραση σπίτι του, δεν τα πάω και άσχημα, βοηθούντων και των νέων τεχνολογιών. Η κουβέντα ξεστράτισε μετά, αλλά μου έμεινε η απορία αν η γενική απεργία στην Ελλάδα είναι κάτι τόσο τετριμμένο ώστε να προκαλεί απορία η αναφορά του από Έλληνα στην Ολλανδία, καλή ώρα... Τέλος πάντων.

Δεδομένης της απεργίας και των δημοσιογράφων ωστόσο, δυσκολεύομαι σήμερα να μάθω νέα από την πατρίδα. Καταφεύγω σε διάφορα μπλογκ και σελίδες ελεγχόμενης αξιοπιστίας , καθώς και σε διεθνή μέσα (το Ρόιτερ, το BBC και τέτοια). Συνειδητοποιώ όλο και περισσότερο καθώς διαβάζω ότι η πρόσληψη μερικών γεγονότων γίνεται με έναν τρόπο που συχνά αντανακλά περισσότερο τις, υποδόριες ενίοτε, αλλά υπαρκτές αντιλήψεις του μέσου που αναπαράγει την είδηση, παρά τη δυναμική του ίδιου του γεγονότος.

Ας πούμε, θυμάμαι - σε μια ενδιαφέρουσα αντιστροφή - την προ μηνός ολλανδική φοιτητική διαμαρτυρία (στην οποία οι αναγνώστες μου ξέρουν ότι συμμετείχα, αν και με τουριστική διάθεση μάλλον) που έφτασε στα ελληνικά ΜΜΕ, καθότι τη διάβασα σε ελληνικούς ιστοτόπους. Το κείμενο που είχα διαβάσει ήταν σχεδόν πανομοιότυπο παντού, προφανώς προερχόμενο από κάποιο ειδησεογραφικό πρακτορείο. Οι τίτλοι βέβαια (τους οποίους νομίζω βγάζουν επιτόπου αρμόδιοι συντάκτες ύλης) είχαν επιμείνει πάρα πολύ στα βίαια επεισόδια που ακολούθησαν. Με μια μικρή λεπτομέρεια: ότι στην πραγματικότητα τίποτα στ' αλήθεια βίαιο δεν συνέβη ποτέ. Αλλά επειδή στην Ελλάδα θεωρούμε περίπου αυτονόητη τη βία (ένθεν κακείθεν), προφανώς πιστεύουμε ότι είναι γενικός κανόνας, παντού.

Κοιτάζω εδώ κι εκεί βιντεάκια από τη σημερινή πορεία στην Αθήνα. Ομολογώ ότι ανεξάρτητα από τις φρυκτωρίες που ανάβουν μερικοί για να σηματοδοτήσουν τον ερχομό της (διαρκώς αναβαλλόμενης) εξέγερσης ή την μέχρι δακρύων (των διαδηλωτών κυρίως) προσπάθεια των οργάνων της τάξης να προκαλέσουν γενικευμένη αταξία, η εικόνα είναι λίγο-πολύ αναμενόμενη. Αν και δεν είμαι πολύ τακτικός θαμών, διαδηλώνω από το 1983 περίπου και έχω την εντύπωση ότι από αισθητικής τουλάχιστον απόψεως, άμα έχεις δει μία διαδήλωση είναι σα να τις έχεις δει όλες. Ή σχεδόν όλες.

Παίζοντας λίγο με την έννοια "knowledge economy", στην ίδια διαδήλωση της 21ης Ιανουαρίου. Υποψιάζομαι ότι στα καθ' ημάς οι έννοιες «γνώση» και «οικονομία» δεν νοούνται στην ίδια πρόταση.

Από αυτή την άποψη βέβαια, η ολλανδική διαδηλωτική εμπειρία μου είχε αρκετές διαφορές από την προγενέστερη ελληνική. Ας πούμε για αρχή ότι κατεβήκαμε ντυμένοι με πορτοκαλί μπλουζάκια και ασορτί ομπρελίτσες και κονκάρδες, που μοίραζαν οι φοιτητές στο σταθμό του τραίνου. Ότι μπήκαμε στα τραίνα με τη βοήθεια ευγενών αστυνομικών που διευκόλυναν τον κόσμο που ήθελε να πάει προς τη Χάγη. Ότι ομάδες οργανωτών με ειδικά μπλε γιλεκάκια καθοδηγούσαν τον κόσμο προς το σημείο. Ότι επικρατούσε μια ατμόσφαιρα πάρτυ μάλλον, πάρα κονσερβοποιημένης οργής. Ότι σφύριζαν με κάτι σφυρίχτρες. Ότι όλα τα αντιπολιτευόμενα κόμματα εμφανίστηκαν με τα σύμβολά τους, αλλά κανένα δεν πήγε να καπελώσει την ιστορία. Ότι όλοι οι ομιλητές (όχι και λίγοι) μίλησαν από 5 λεπτά, είτε ήταν κάποιος εκπρόσωπος φοιτητικού συλλόγου είτε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ακόμα πιο πρωτότυπο, ότι έλαβε το λόγο και εκπρόσωπος της κυβέρνησης (εντάξει, υπό μερικά χλιαρά σφυρίγματα αποδοκιμασίας στο τέλος της τοποθέτησής του) και εξήγησε την άποψή του. Ότι υπήρχαν για δέκα-δεκαπέντε χιλιάδες διαδηλωτές περίπου εκατό αστυνομικοί, επτά εκ των οποίων έφιπποι. Ότι δεν ασχολήθηκαν με τον κόσμο, ούτε ο κόσμος μαζί τους. Το καλύτερο ίσως: ότι πολύ πολύ σοβαρά μας είπαν ότι μπορούμε αν θέλουμε να ζητήσουμε να μας καλύψουν τα έξοδα μετακίνησης (3 ευρώ περίπου μέχρι τη Χάγη) από τον προϋπολογισμό του Πανεπιστημίου.

Δεν τα ζήτησα βέβαια· κράτησα πάντως το πορτοκαλί μπλουζάκι και την ασορτί ομπρέλα και τη σφυρίχτρα και μερικές κονκάρδες. Κράτησα και την ατμόσφαιρα πάρτυ που επικρατούσε με τα παιδιά που χόρευαν στο λασπωμένο πάρκο. Δε νομίζω να εισακουστεί το αίτημά τους βέβαια, καθώς για τα ελληνικά τουλάχιστον δεδομένα η διαδήλωσή τους παρήταν φλώρικη ώστε να τους παρουν στα σοβαρά. Ίσως εδώ τα ήθη να είναι άλλα, σκέφτομαι, ενώ μιλάω με γνωστούς για τη σημερινή διαδήλωση της Αθήνας. Μου λένε ότι έπεσαν πολλά δακρυγόνα, κάτι κυνηγητά στην Πανεπιστημίου, μια μηχανή της αστυνομίας καμένη, κάδοι και παγκάκια στις φλόγες, κοντολογής «συνηθισμένα πράγματα, τίποτα ιδιαιτέρως βίαιο» ή εξαιρετικό.

Σκέφτομαι τους Ολλανδούς με τα επιδοτούμενα διαδηλωτικά εισιτήρια δίπλα στους Έλληνες του «Δεν πληρώνω-Δεν πληρώνω» και αναρωτιέμαι ποια στρατηγική είναι εν τέλει περισσότερο αποτελεσματική. Ίσως δεν είναι παρά θέμα πολιτισμικών αναφορών κάθε λαού, ίσως πάλι απευθύνονται σε ηγεσίες με διαφορετικό βαθμό κυνισμού ή χοντροπετσιάς. Εδώ μάλλον δεν τους είπανε ότι «μαζί τα φάγανε», εικάζω, αλλά δεν το παίζω και στοίχημα καθώς και δεν κατάλαβα και πολλά από τα ολλανδικά της διαμαρτυρίας.

Τουλάχιστον όμως χόρεψα μαζί με τους άλλους. Είναι κι αυτό κάτι, δεν είναι;


Σ.Σ. Προς αποφυγήν δημκουργίας λανθασμένων εντυπώσεων, να πω ότι στο τέλος της συγκέντρωσης της Χάγης, όντως καμμιά εκατοστή άτομα κινήθηκαν προς παρακείμενο κυβερνητικό κτίριο. Η κίνηση δεν εντασσόταν στο πλαίσιο στο οποίο οι οργανωτές είχαν συμφωνήσει με τις αρχές, ως εκ τούτου οι εκατό αστυνομικοί και τα εφτά αλόγατα (κυρίως) απέκοψαν τους εν λόγω και προσήγαγαν καμμιά εικοσαριά, χωρίς όμως καμμία φοβερή βία εκατέρωθεν. Από τους υπόλοιπους δέκα-δεκαπέντε χιλιάδες διαδηλωτές ελάχιστοι πήραν είδηση και ακόμα πιο ελάχιστοι ενοχλήθηκαν. Δυστυχώς δεν ήμουν αυτόπτης, αλλιώς θα είχα βέβαια φωτορεπορτάζ από την επέλαση του ιππικού.

Δεν πειράζει, ίσως στην επόμενη διαδήλωση τα καταφέρω, φοβάμαι μόνο μην είναι μετά από δέκα-είκοσι χρόνια, διότι τούτοι εδώ δεν είναι σαν εμάς όπως αντιλαμβάνεστε...