Θητείες στο χρόνο

Ο Χριστόφορος απολύεται εντός των ημερών από το στρατό, τερματίσας ευδοκίμως τη σταδιοδρομία του, μετά παρέλευση εννέα μηνών αν δεν κάνω λάθος από την κατάταξή του. Τον είδα φευγαλέα ένα βράδι τις μέρες των γιορτών και δεν άντεξα να μη γκρινιάξω ότι εγώ είχα υπηρετήσει ακριβώς το διπλάσιο. Αυτό βέβαια είχε γίνει πριν από δώδεκα ολόκληρα χρόνια, και σε σχέση με τους 24 μήνες που θα έκανα αν είχα πάει στην ώρα μου, οι 18 μετά από τρεις αναβολές δεν μου έκατσαν και τόσο χάλια.

Την εποχή εκείνη βέβαια με έτρωγε η αίσθηση του χαμένου χρόνου, του πεταμένου στα σκουπίδια, και ανεξάρτητα από το ότι δεν είμαι στ' αλήθεια κανενός είδους "αντιρρησίας συνείδησης", ο γενικός παραλογισμός της εμπειρίας με έκανε έξαλλο (όποιοι πήγαν, ξέρουν τι λέω). Τη μουρμούρα την έτρωγε κυρίως ο πατέρας μου, που ήταν μάλλον περήφανος που ο γιος του πήγαινε φαντάρος επιτέλους, έστω και στα τριάντα του.

- Καλά, εσύ πόσο καιρό πήγες, τον ρώτησα κάποια στιγμή.

Σκέφτηκε λίγο πριν μου απαντήσει.

- Σαραντατέσσερις μήνες, είπε τελικά.
- Γιατί τόσο πολύ; απόρησα.
- Μπα, λίγο ήτανε, ήμουνα και προστάτης οικογενείας.
- Λίγο;
- Από το '45 ως το '49 - μόλις τελείωσε ο εμφύλιος απολύθηκα.

Η λέξη "εμφύλιος" ήταν σχετικά πρόσφατο απόκτημα, παλιά έλεγε "ανταρτοπόλεμος". Θυμήθηκα ότι είχε καταταγεί στο διάστημα της επισφαλούς ειρήνης, μετά τα Δεκεμβριανά και πριν τον αληθινό εμφύλιο. Κατά ενδιαφέροντα τρόπο, το Δεκέμβρη ήταν στην άλλη πλευρά από ότι στον ίδιο τον πόλεμο. Αλλά καμμία από τις δύο επιλογές δεν ήταν στο χέρι του, έτσι κι αλλιώς.

- Και πώς αντεξες τόσο καιρό;
- Και τι να έκανα; ρώτησε με ειλικρινή απορία.

Θυμήθηκα ακόμα ότι ο δικός του πατέρας ήταν στην κλάση του '22, και τις ιστορίες για κάποιον άλλο (τον άλλο μου παππού; κάποιον θείο;) που κατατάχθηκε το '16 και απολύθηκε το '23. Από τα εφτά χρόνια, τα πέντε πολεμούσε.

Διηγήθηκα εν τάχει την ιστορία στο Χριστόφορο - ελπίζω να μην το εξέλαβε ως κάποιας μορφής ψόγο. Η εποχή μας είναι πολύ πιο περίπλοκη από μερικές απόψεις από όσο θα μπορούσε να είναι μερικές δεκαετίες νωρίτερα. Και σήμερα όσο κι αν μικραίνει και "στρογγυλεύει" η στρατιωτική θητεία, υπάρχουν άλλες θητείες που κρατάνε πολλά πολλά χρόνια, και η διάρκειά τους δεν είναι ποτέ προσδιορισμένη ώστε να μπορείς να μετράς ανάποδα.

Γι' αυτό, φίλε μου, από την άλλη Κυριακή που αρχίζει η καινούργια σου "πολιτική" θητεία (αν δεν έχει αρχίσει ήδη καιρό τώρα...), καλός πολίτης. Στων ιδεών την πόλη - ξέρεις εσύ.