Όχι, βέβαια...

Στην αρχή της γιορτής, η μίνι λαϊκή καθηγητική ορχήστρα (κιθάρα, δύο μπουζούκια, ακορντεόν) συνοδεύει ένα μπουκέτο νέων τραγουδιστών-μαθητών (εδώ η εξαιρετική δεσποινίς Γ.) σε έργα Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου και Λοΐζου. Οι μαθήτριες που κάθονται αριστερά απαγγέλλουν άσματα ηρωικά και πένθιμα, στο πνεύμα της επετείου.

Επειδή σε κάθε εθνική επέτειο είθισται να διηγούμαι παλιές στρατιωτικές ιστορίες με κίνδυνο οι αναγνώστες μου να βαρεθούν γρήγορα, λέω σήμερα για αλλαγή να αφήσω το επετειακό κομμάτι του μπλογκ να πάει ακόμα πιο πίσω στο χρόνο. Την αφορμή μου την έδωσε μια ιδιάζουσα εμπειρία που είχα χτες. Ιδιάζουσα όχι από μόνη της, αλλά λόγω της φάσης ζωής στην οποία βρίσκομαι, καθώς με κλεισμένα τα 41 και μη έχοντας παιδιά ή άλλη προσωπική σχέση με τα σχολεία είναι εντελώς αξιοπερίεργο το πώς βρέθηκα να παρακολουθώ μια σχολική γιορτή για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου σε ένα Λύκειο του Ηρακλείου.

Την τελευταία φορά που είδα τέτοια γιορτή πρέπει να ήταν 27η Οκτωβρίου του 1984 και να πήγαινα τρίτη Λυκείου. Από τότε έχουν περάσει (όχι ματαίως, ελπίζω) εικοσιπέντε χρόνια και σκέφτομαι ότι αν είχα κάνει παιδιά στα εικοσιπέντε μου (άλλοι έκαναν) θα πήγαιναν τώρα τρίτη Λυκείου κανονικά. Πάντως στο σχολείο βρέθηκα προσκεκλημένος ενός παλιού συναδέλφου που τυγχάνει να είναι τόσο εκπαιδευτικός της δευτεροβάθμιας όσο και εκλεκτός μουσικός - η διπλή αυτή ιδιότητα τον έκανε βασικό κρίκο στη δημιουργία μιας ad hoc λαϊκής ορχήστρας αποτελούμενης κατα κύριο λόγο από καθηγητές, που θα συνόδευε την άρτι συσταθείσα σχολική χορωδία και ορισμένους μαθητές-σολίστ στη σχολική γιορτή.

Ο συνάδελφος έτρεχε όλες τις προηγούμενες μέρες σε πρόβες με τους μαθητές και τους λοιπούς συντελεστές κουρδίζοντας όργανα, διαμορφώνοντας ενορχηστρώσεις ανάλογα με τις ικανότητες της ορχήστρας, προσαρμόζοντας τραγούδια στις φωνητικές δυνατότητες των παιδιών, κουβεντιάζοντας και εμψυχώνοντας. Την παραμονή της αποφράδας ημέρας εμφανίστηκε στην (πρώην) δουλειά και κάλεσε τους πάντες στη γιορτή. Ανταποκρίθηκαν δύο - ο ένας έχει ήδη μια μακρόχρονη και αποδοτική συνεργασία με τη μουσική πλευρά του συναδέλφου. Ο άλλος ήμουν εγώ - περιφερόμενος ως άδικη κατάρα στο Ηράκλειο τις μέρες αυτές, και προσπαθώντας να γεμίσω κάμποσες άδειες πρωινές ώρες.

Η γιορτή άρχισε με απονομή βραβείων και αριστείων, καθώς και παράδοση της σημαίας στη σημαιοφόρο και τους παραστάτες για την παρέλαση. Συνεχίστηκε με το καθιερωμένο μήνυμα-χαιρετισμό της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (και Έρευνας και Τεχνολογίας, αλλά δεν το γράφει). Ακολούθησαν απαγγελίες, ο αναπόφευκτος Ελύτης του "Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας" αλλά παραδόξως χωρίς "Άξιον Εστί". Έπειτα ήρθε μια απρόσμενη και ενδιαφέρουσα περιγραφή των στρατοπέδων συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν και του Μπέργκεν-Μπέλσεν (και μια εξαιρετική ερμηνεία του Τι ωραία που είν' η αγάπη μου του Θεοδωράκη σε στίχους Ιάκωβου Καμπανέλη). Κι ύστερα αναφορές των εκτελέσων στο Σκοπευτήριο, λίγος Χατζιδάκις (Κοίτα με στα μάτια), λίγος Λοΐζος (Μη μου μιλάς, Το ακορντεόν), λίγος Ξαρχάκος (Παλληκάρι στα Σφακιά - μάλλον λόγω εντοπιότητας - και Σαββατόβραδο στην Καισαριανή).

Ήταν, ομολογώ, συμπαθητικά. Αρχικά είχα κάθε προϋπόθεση να ξυνίσω άσχημα, τόσο λόγω των αριστείων που ούτε ως μαθητής συμπάθησα ποτέ όσο και λόγω του χαιρετισμού της Υπουργού που ήταν υπόδειγμα κενολογίας, ως είθισται. Στην πορεία όμως, κάτι τα κείμενα που δεν ήταν κραυγαλέα, κάτι η μουσική που δεν ήταν καθόλου για πέταμα, κάτι που τα παιδιά της χορωδίας και οι τραγουδιστές το είχαν πάρει σοβαρά και έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, με πήρε μαζί το κύμα τους. Ειδικά στο "Ακορντεόν", ένα κομμάτι που το μακρινό 1984 είχε ειπωθεί από τη χορωδία του δικού μας σχολείου χωρίς την κακιά λέξη "φασισμός" που είχε μετατραπεί σε έναν απροσδιόριστο "εχθρό" καθώς σύμφωνα με την εκπληκτική δικαιολογία του τότε καθηγητή της μουσικής "δεν πρέπει να ενοχληθούν τυχόν φίλα προσκείμενοι στο φασισμό εκ των γονέων και κηδεμόνων" !!!

Με πήρε λοιπόν το κύμα των παιδιών, και με σήκωσε. Κι ύστερα με έσκασε κάτω με πάταγο, καθώς σε ένα απίστευτα σουρεαλιστικό φινάλε η χορωδία τραγούδησε τη Συννεφιασμένη Κυριακή (που ορισμένοι κακόβουλοι ισχυρίζονται ότι δεν είναι ακριβώς κατοχική αλλά μάλλον ποδοσφαιρική η αιτία που γράφτηκε), κάποιοι μαθητές το ρίξανε στο ζεϊμπέκικο, το πλήθος χτυπούσε παλαμάκια ομοθυμαδόν, κάποιος φώναξε "γεια σου Τσιτσάνη με τις πενιές σου" και όταν αποκορυφώθηκε η ντίρλα εν μέσω γενικής χλαπαταγής ο καθηγητής-κονφερανσιέ σηκώθηκε και είπε "Και τώρα θα πούμε τον Εθνικό Ύμνο".

Και σηκωθήκαμε όρθιοι, είπαμε τον Ύμνο, ανακοινώθηκε ότι δεν θα κρατηθούν απουσίες σήμερα (πανζουρλισμός στο ακροατήριο), οι μαθητές έγιναν μπουχός και η ορχήστρα άρχισε να μαζεύει τα όργανα και τις μικροφωνικές. Έδωσα συγχαρητήρια στον κιθαρίστα που κατάφερε και έβγαλε το πρόγραμμα με χαλασμένη κιθάρα (με ξεκούρδιστη τη χορδή του ρε), στη νεαρά τραγουδίστρια Γ., στη νεαρά μαμά της Γ. που καθόταν δίπλα (πέντε χρόνια την περνάω, άρα νεαρά είναι, παρότι μαμά δεκαεπτάχρονης) και στους λοιπούς συντελεστές. Ύστερα αποχαιρέτησα και περπάτησα αργά προς το πάρκιγκ ανάμεσα στον αποχωρούντα μαθητόκοσμο της γειτονιάς: παιδιά που κάπνιζαν κοιτώντας γύρω μην τους δουν, ζευγαράκια που φιλιόντουσαν κλεφτά. Τα ντυσίματα και τα χτενίσματα έχουν αλλάξει τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια, αλλά μερικά άλλα πράγματα δεν αλλάζουν και πολύ.

Βγήκα στη λεωφόρο - τα αυτοκίνητα περνούσαν με τη συνηθισμένη τους αδιαφορία. Η πόλη περιστρεφόταν στους ρυθμούς της, όπως πάντα.


Στο τέλος της γιορτής, λίγο πριν τον εθνικό ύμνο, χορωδιακή εκτέλεση του "Συννεφιασμένη Κυριακή" του Τσιτσάνη. Ακολουθεί ζεμπεκιά αρχικά από μία εκ των παρουσιαστριών και (εικονιζόμενη εδώ) από άρρεν μέλος της χορωδίας, συνεπικουρούμενο από παλαμάκια των λοιπών μελών. Ο χαμένος ανθυπολοχαγός της Αλβανίας δεν είναι βέβαιο ότι θα μεράκλωνε αντίστοιχα, αλλά πάλι ποτέ δεν ξέρεις...

Χρησιμοποίησα φωτογραφίες και βίντεο που τράβηξε ο Χ.Κ., μέλος της αφρόκρεμας του ελληνικού πανεπιστημίου - αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Καλού-κακού έχει πέσει ψηφιακή θολούρα, δεν ξέρεις ποτέ...