Όσφρηση και σεξ

Όσφρηση. Μόνο.

Ήταν μια μέρα του Δεκέμβρη πριν εφτά-οχτώ χρόνια, και στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών διεξαγόταν το ετήσιο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρίας Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας. Μεταξύ των προσκεκλημένων υπήρχαν αρκετοί επιστήμονες διεθνούς κύρους και ένας τουλάχιστον κάτοχος βραβείου Νόμπελ. Στο ακροατήριο βρισκόταν σύσσωμη η κοινότητα των σχετικών με το αντικείμενο Ελλήνων βιοεπιστημόνων (καθώς και αρκετών ασχέτων) κι επιπλέον ένα τεράστιο φοιτητομάνι. Τριγυρνούσα μέσα στο πλήθος αναζητώντας ένα συγκεκριμένο νέο συνάδελφο (υπερατλαντικής ακαδημαϊκής προέλευσης) του οποίου οι πρόσφατες δημοσιεύσεις είχαν τύχει ιδιαίτερης προσοχής στην επιστημονική κοινότητα. Βέβαια το αντικείμενο του είναι κάμποσο μακριά από τα δικά μου, οπότε ομολογώ ότι δεν τον έψαχνα για επιστημονικούς λόγους. Απλά έτυχε να είναι Καριώτης, οπότε για έναν παραπάνω λόγο η περιέργειά μου είχε χτυπήσει κόκκινο.

Κάποια στιγμή μου υπέδειξαν ένα πηγαδάκι όπου κάποιος με χαρακτηριστικό προφίλ μιλούσε σε κάποιους άλλους για τις θεραπευτικές δυνατότητες της κοινωνικής (ή ίσως κοινοτικής) ζωής σε κάποιες φυλές ιθαγενών της Βραζιλίας. Χώθηκα κάπως απρόσκλητος στην κουβέντα και συστήθηκα ως Καριώτης μάλλον παρά ως συνάδελφος. Ορθώς, από ό,τι φαίνεται, καθώς ο φαν των ιθαγενών μου εξήγησε ότι δεν ήταν συνάδελφος ο ίδιος, απλά ήταν φίλος του συναδέλφου. Ο δεύτερος συστήθηκε ως αδελφός του συναδέλφου. Ο τρίτος ο μικρότερος δεν συστήθηκε, διότι προφανώς ήταν ο συνάδελφος αυτοπροσώπως. Δεν ήξερα κανέναν τους από την Ικαρία, καθότι αποσταβέντου εκείνοι, αποσοφράνου εγώ, δεν είχαμε κοινές παρέες. Πάνω στην ώρα ακούστηκε το σήμα για να μαζευτούμε στο αμφιθέατρο. Ο συνάδελφος βιάστηκε να μπει στην αίθουσα, καθότι η ομιλία του θα έπρεπε να ξεκινήσει όπου να ‘ναι.

Στο αμφιθέατρο επικρατούσε το αδιαχώρητο. Κατάφερα και βρήκα μια θέση ανάμεσα σε δύο γνωστές (τρία άτομα σε δυο καθίσματα, όχι πολύ βολικό, αλλά εκείνα τα χρόνια ήμουν κατά τι λεπτότερος από ό,τι σήμερα και κάπως χώρεσα). Ο κόσμος συνέρρεε και καθόταν ακόμα και στα σκαλιά, άλλοι έμεναν όρθιοι στους τοίχους, και κάμποσοι δε μπόρεσαν καθόλου να μπουν.

- Μα τι έπαθαν όλοι σήμερα; αναρωτήθηκα. Χτες που μιλούσε ο νομπελίστας δε γινόταν τέτοιος χαμός.
- Είδες τον τίτλο της ομιλίας του συμπατριώτη σου; ρώτησε η εκ δεξιών γνωστή.

Δεν πρόλαβα να βγάλω το πρόγραμμα από τη συνεδριακή τσάντα για να διαβάσω τον τίτλο, καθώς εκείνη τη στιγμή ο συντονιστής κήρυξε την έναρξη της συνεδρίας και παρακάλεσε το ακροατήριο να κάνει ησυχία (δύσκολο, βέβαια...). Ύστερα παρουσίασε εν συντομία τον προσκεκλημένο. Επεσήμανε το νεαρό της ηλικίας του και την ταχύτατη άνοδό του, από τις σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κρήτης ως το διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης και την τρέχουσα μεταδιδακτορική του έρευνα στο εργαστήριο του διάσημου νομπελίστα Τάδε. Ύστερα κάλεσε τον ομιλητή στο βήμα και ανακοίνωσε τον τίτλο της ομιλίας:

- Ο [...] θα μας μιλήσει για την τρέχουσα έρευνά του...

Η οθόνη έδειξε τον υπερμεγέθη τίτλο πίσω από τον ομιλητή. Ένα χαμηλόφωνο μουρμουρητό ακούστηκε.

-... με τίτλο: «Όσφρηση και Σεξ».

Σιγή απλώθηκε στο κατάμεστο αμφιθέατρο. Ο ικάριος επιστήμων καθάρισε λίγο το λαιμό του και ξεκίνησε λέγοντας:

- Σήμερα θα σας μιλήσω για τα αποτελέσματα της δουλειάς μου στο εργαστήριο του νομπελίστα Τάδε σχετικά με το μοριακό μηχανισμό της όσφρησης...

Έκανε μια μικρή παύση. Το κατάμεστο αμφιθέατρο τον κοίταζε με αδημονία.

- ...πριν έρθω στην Ελλάδα, ρώτησα τον καθηγητή μου, το νομπελίστα Τάδε αν είχε να με συμβουλεύσει κάτι ως «μέντορας» για να δώσω μια επιτυχημένη διάλεξη. Εκείνος μου πρότεινε να βάλω στον τίτλο τη λέξη «Σεξ»...

Κάμποσοι στο ακροατήριο έπιασαν να κοιτάζονται μεταξύ τους.

- ...και στην απορία μου «μα τι σχέση έχει το σεξ με αυτά που θα πω;» ο νομπελίστας μου είπε απλώς «Έλληνας είσαι, άρα όλο και κάποια σχέση θα βρεις με το σεξ».

Το ακροατήριο (όχι όλο...) ξέσπασε σε τρανταχτά γέλια. Όταν καταλάγιασαν, ο συμπατριώτης μίλησε για περίπου μισή ώρα για μόρια και γονίδια και trans-ρυθμιστές μεταγραφής του RNA· χειροκροτήθηκε και απάντησε σε ερωτήσεις, αλλά για σεξ δεν έβγαλε κουβέντα.

Σήμερα είναι καθηγητής σε ένα πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας· ακούω καλά λόγια για τη δουλειά του. Καμιά φορά βέβαια αναρωτιέμαι άμα συμπέσουμε ποτέ με τον άνθρωπο σε κάνα συνέδριο ή ίσως στην Ικαρία ή αλλού πουθενά, για ποιο θέμα θα πιάσουμε κουβέντα άραγε;

Αλλά Έλληνες είμαστε, που λέει κι ο νομπελίστας Τάδε, Καριώτες μάλιστα, οπότε όλο και κάτι θα βρούμε, ε;


Σ.Σ. Δημοσιεύτηκε στο Ikariamag με διαφορετική φωτογραφία για την οποία δε φέρω ευθύνη (ενώ αυτήν την έχω ξαναβάλει, εδώ). Για τους τυχόν μη γνωρίζοντες, «αποσταβέντου» σε ικαριακά συμφραζόμενα σημαίνει τη νότια πλευρά του νησιού (κατ' αναλογία «σοφράνο» είναι η βόρεια). Στη ναυτική ορολογία οι αντίστοιχοι όροι σημαίνουν την υπήνεμη (σταβέντο) και προσήνεμη (σοφράνο) πλευρά του σκάφους, αλλά τους έχω δει να χρησιμοποιούνται για νησί και στο διήγημα του Παπαδιαμάντη «Στο Χριστό, στο Κάστρο». Τόσο η Σκιάθος όσο και η Ικαρία είναι νησιά επιμήκη κατα τον ανατολικό-δυτικό άξονα, οπότε νομίζω η έκφραση δηλώνει μια αναλογία με σκάφη που ταξιδεύουν ενώ φυσάει βοριάς.

ΥΓ. 12/3/2013 Η μνήμη παίζει παράξενα παιχνίδια. Τελικά δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι στο εν λόγω συνέδριο όντως παρίστατο κάποιος Νομπελίστας (εννοείται όχι ο νομπελίστας Τάδε, άλλος...) αλλά ας μου συγχωρεθεί παρακαλώ η ανακρίβεια «ποιητική αδεία», έτσι;