"Επικοινωνώ μόνο με νευροβιολόγους" - Edward W. Said

[...] Οι μείζονες πνευματικές και κοινωνικές πιέσεις, που εκδηλώνονται στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνιών, οδηγούν προς τον πραγματισμό - με άλλα λόγια, προς την εξειδίκευση και τη γνώση, έτσι ώστε μόνο οι ειδικοί να μπορούν να καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλο. Οι άνθρωποι επικοινωνούν με τους ομοίους τους, με όσους δραστηριοποιούνται στο ίδιο μ’ αυτούς πεδίο, και με κανέναν άλλο. Πριν από λίγες μέρες, βρέθηκα στην Ιατρική Σχολή για μια διάλεξη. Μίλησα για το στυλ του ρομαντισμού και κάποιος αντέτεινε: «Μας είπατε για τη μουσική, μας είπατε για τη λογοτεχνία· αυτά δεν έχουν ισχύ στο δικό μας κόσμο, τον κόσμο των φυσικών επιστημών ή της ιατρικής». Ρώτησα: «Γιατί;» Απάντησε: «Διότι είμαι νευροβιολόγος. Επικοινωνώ μόνο με νευροβιολόγους». Η ιδέα του κοινού λόγου δεν υπάρχει πια, επειδή (και αυτή είναι ίσως η βασικότερη αιτία) η εκπαίδευσή μας είναι άκρως εξειδικευμένη: ολόκληρος ο εκπαιδευτικός μηχανισμός συνδέεται με τον τεμαχισμό της γνώσης, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να κάνουν όλο και περισσότερα για όλο και λιγότερα. Ενδεχομένως, η εξειδίκευση να είναι χρήσιμη στις θετικές επιστήμες· ωστόσο, τελευταία έχει γενικότερα επικρατήσει ένα είδος ιδεολογικής κατήχησης που, ούτε λίγο ούτε πολύ, λέει: «Λοιπόν, αυτό δεν είναι δικό σας πρόβλημα· κάποιος άλλος θα το λύσει για λογαριασμό σας· δεν είστε πια υπεύθυνοι γι’ αυτό». Υπάρχει μια αίσθηση, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε τίποτε για τον υπόλοιπο κόσμο. Η συνείδηση μιας οικουμενικής κοινωνίας, η αίσθηση ενός κοινού πεπρωμένου, το ερώτημα πού πάμε, είτε αυτό αφορά το περιβάλλον είτε τις τέχνες είτε την ιστορία, έχει χαθεί. Ένα παράδειγμα: στην Αμερική, ιστορία σημαίνει όλα όσα έχουν λησμονηθεί. Η έκφραση «έχεις περάσει στην ιστορία» δεν σημαίνει ότι το υποκείμενο είναι μέρος της, αλλά ότι έχει περιπέσει στη λήθη. «Έχεις περάσει στην ιστορία» σημαίνει ότι έχεις ξεχαστεί. [...]

Edward W. Said (1935-2003), απόσπασμα από μια συζήτηση με τον Daniel Barenboim και τον Ara Guzelimian που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη στις 14 Δεκεμβρίου του 2000 και δημοσιεύτηκε στο βιβλίο των Daniel Barenboim και Edward W. Said «Παραλληλίες και παραδοξότητες». Μετάφραση Κατερίνα Σχινά, εκδόσεις Νεφέλη (2004).

Τη φωτογραφία τη βούτηξα από ένα παλιότερο ποστ στις Πινακίδες από Κερί της Πόλυς Χατζημανωλάκη, αλλά αγνοώ την αρχική της προέλευση.