Πάρτυ στο Brill

2 Αυγούστου 1985 - 2 Αυγούστου 2010. Το Brill γίνεται 25 χρονών!!! Ώρα για πάρτυ; (Η μετάφραση από τα ολλανδικά είναι ευγενής προσφορά του google).

Προσπαθώ να θυμηθώ τι έκανα στις 2 Αυγούστου του 1985. Γενικά θυμάμαι αρκετά πράγματα από εκείνη τη χρονιά, στη διάρκεια της οποίας τελείωσα το σχολείο, έδωσα πανελλήνιες εξετάσεις, και μπήκα αισίως (χμ...) στο πανεπιστήμιο. Το τέλος του σχολείου ήταν βέβαια ένα είδος ξεσπάσματος, οπότε μάλλον δεν με απατά η μνήμη μου αν ταυτίσω εκείνο το ικαριακό καλοκαίρι με μια γενικευμένη εξωστρέφεια (όπως θα ονόμαζα σήμερα κάτι σοβαρά μεθύσια και κάτι χορούς πάνω στα τραπέζια στο "Παρθένι" όπου η θρυλική Φωτούλα τραγουδούσε το "Να ξεφύγω δε μπορούσα καθώς γύριζα απ' την Προύσα", κάτι απαγορευμένες βόλτες με μηχανάκια, κάτι τσιγάρα, ποτά και ξενύχτια, και την σύναψη κάποιων σχέσεων φιλίας και αλληλοεκτίμησης που έμελλε να διατηρηθούν απείραχτες για την επόμενη εικοσιπενταετία, κι έχουμε δρόμο ακόμα μπροστά μας).

Βέβαια δεν είμαι σίγουρος τι έκανα ακριβώς στις 2 Αυγούστου. Θυμάμαι ας πούμε τι έκανα στις 16 προς 17 ξημερώματα (μια καντάδα σε μια τρισχαριτωμένη δεσποινίδα - ως μουσικός για λογαριασμό τρίτων, ατυχώς). Θυμάμαι τι έκανα στις 29 (πήγαμε στο Μάραθο με ένα φίλο και ένα διαλυμένο νοικιασμένο μηχανάκι, για να συναντήσουμε μια άλλη δεσποινίδα που ο φίλος μου είχε γνωρίσει στο πανηγύρι δυο μέρες νωρίτερα και ήθελε οπωσδήποτε να ξαναδεί). Αλλά στις 2 του μήνα δεν συνέβη μάλλον κάτι αξιομνημόνευτο - ή τουλάχιστον όχι τόσο ώστε να εγγραφεί η συγκεκριμένη ημερομηνία στη μνήμη.

Ωστόσο, στις 2 Αυγούστου του 1985, μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα βορειο-δυτικότερα, οι πρώτοι ένοικοι κατοικούσαν το αναπαλαιωμένο κτίριο Brill στο κανάλι του παλιού Ρήνου στο Λέιντεν. Κάτι αιώνες νωρίτερα, το 1774, η πόλη ήταν ακόμα η δεύτερη μεγαλύτερη της Ολλανδίας και κέντρο μιας ακμάζουσας βιομηχανίας τυπογραφίας. Εδώ είχαν την έδρα τους αρκετοί εκδοτικοί οίκοι, όπως αυτός της οικογένειας Elzevir που αργότερα άλλαξε την ορθογραφία του σε Elsevier και ακόμα εκδίδει πλήθος τίτλων (τουλάχιστον σε επιστημονικά περιοδικά και βιβλία που τυχαίνει να ξέρω). Εκείνη τη χρονιά ο κύριος E.J. Brill έχτισε το κτίριο που ζω σήμερα, και εγκατέστησε το τυπογραφείο και τον εκδοτικό του οίκο. Χάρη σε μια περίεργη ιστορική συγκυρία, το κομμάτι αυτό της πόλης έχει μείνει σχεδόν ανέπαφο, υποβοηθούμενο από την ιστορική παρακμή του Λέιντεν τους αιώνες που ακολούθησαν. Η μεταπολεμική ανάπτυξη επέτρεψε στο ιστορικό κέντρο της πόλης να ανακτήσει ένα μέρος της αίγλης του, πιο πολύ σα ζωντανό μουσείο βέβαια, καθώς η οικονομική δραστηριότητα έχει εδώ και καιρό μεταφερθεί έξωθεν των πάλαι ποτέ τειχών της πόλης. Κάπως έτσι το Brill έγινε "σαν καινούργιο", και η σοφίτα του έγινε διαμέρισμα προς ενοικίαση. Το δικό μου.

Όταν εγκαταστάθηκα εδώ, πριν τρεις μήνες, δεν ήξερα ούτε μια λέξη ολλανδικά. Μπαίνοντας στο κτίριο κοίταξα με ενδιαφέρον το γραμμένο με μαρκαδόρο κείμενο στο κάτι σαν πίνακα ανακοινώσεων τζάμι δίπλα στην πόρτα. Εκτός από τις ημερομηνίες δεν κατάλαβα λέξη - η πρόθυμη διαχειρίστρια μου εξήγησε ότι θα γίνει ένα επετειακό πάρτυ στις 2 Αυγούστου. Λόγω εν γένει προβληματικής ολλανδικότητας, δεν ενθουσιάστηκα με την ιδέα - έχω ακούσει ότι οι διασκεδάσεις εδώ ξεκινάνε στις 7 και τελειώνουν στις 10.30, και ότι στα πάρτυ πας με έξι μπύρες, πίνεις τις τρεις και τις άλλες τρεις τις παίρνεις πίσω (κάτι που ως Έλλην και ως άνθρωπος αρνούμαι να καταπιώ, καθότι στη δική μας κουλτούρα είναι ένδειξη ύψιστης καρμιριάς υποτίθεται). Σκέφτηκα πάντως ότι στις 2 Αυγούστου θα ήμουν κατά πάσα πιθανότητα στην Ικαρία, οπότε δεν αγχώθηκα και πολύ με την ιδέα.

Ο καιρός περνάει γρήγορα μάλλον - τρεις μήνες αργότερα εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω γρυ ολλανδικά (δεν έκανα και την παραμικρή προσπάθεια, για να λέμε την αλήθεια), αλλά έχοντας αναδιατάξει τις επισκέψεις μου στην πατρίδα θα περάσω το πρώτο μισό του Αυγούστου εργαζόμενος (και μάλλον σκληρά για τα δικά μου μέτρα). Αν δεν είχα κατέβει στην Ελλάδα κάτι μέρες δεν θα είχα αντιληφθεί σχεδόν καθόλου καλοκαίρι, καθώς εδώ βρέχει σε βαθμό κακουργήματος τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Σήμερα όμως τα σύννεφα διαλύθηκαν το μεσημέρι, ένας ζεστός ήλιος αρνείται ακόμα να βασιλέψει, και γυρνώντας από τη δουλειά θυμήθηκα την ημερομηνία. "Ω γμτ", σκέφτηκα, "σήμερα είναι το πάρτυ του σπιτιού". Δεν είχα έξι μπύρες πρόχειρες (δεν τις πίνω κιόλας) και βάζοντας το κλειδί στην εξώπορτα αναρωτήθηκα αν θα ήταν καλή ιδέα να κατεβάσω κάτι κρασιά που έχω καβάτζα ή να πεταχτώ να ψωνίσω πριν να είναι πολύ αργά και μαζευτούν όλοι στην αυλή με τα ποτήρια στο χέρι.

Μάταιος λογισμός. Η αυλή ήταν έρημη ως συνήθως - ούτε καν οι κόρες του Ρέιμοντ και του Αλφόνς που συνήθως παίζουν απερίσπαστες. Τα ποδήλατα στη θέση τους, οι σακούλες των σκουπιδιών παρατημένες όπως κάθε Δευτέρα προς μεγάλη τσαντίλα της ενοικιάστριας του ισογείου που δεν μπορεί να κοιμηθεί από τους γλάρους που μαζεύονται τη νύχτα όποτε οι ξεχασιάρηδες ένοικοι δεν τα βγάζουν έξω την ώρα που περνάει το απορριματοφόρο. Έλεγξα την αλληλογραφία, ανέβηκα τους τέσσερις ορόφους μου όπως συνήθως. Άφησα να περάσει λίγη ώρα, αρκετή για κάθε ολλανδικό πάρτυ που σέβεται τον εαυτό του και ξανακατέβηκα για να πάω στο σουπερμάρκετ. Πήγα και γύρισα - κανείς, πουθενά. Ανέβηκα αργά τους ορόφους, στήνοντας αυτί μήπως ακουστεί από κάπου μουσική ή κάτι τέτοιο. Τίποτα, η ίδια παραδειγματική ησυχία της κάθε μέρας, εξαιρουμένων των ημερών που έπαιζαν οι Οράνιε στο Μουντιάλ. Έφτασα έξω από την πόρτα μου αποκαμωμένος ως συνήθως. Το κοινόχρηστο πλυντήριο παρέμενε με ανοιχτό το πορτάκι και αφημένο το καλάθι μπροστά του, όπως το είχα αφήσει εγώ το Σάββατο. Κανένας άλλος ένοικος δεν είχε έρθει να πλύνει.

"Μα πού πήγαν όλοι;" σκέφτηκα. Μπήκα στο σπίτι με τα ψώνια, κοίταξα γύρω γύρω, και οργάνωσα το άμεσο μέλλον μου: έκοψα φετούλες από τη ζεστή μπαγκέτα και άπλωσα πάνω αυτό το μυστηριώδες σκορδοβούτυρο που είναι από τα λίγα πράγματα που έχω εκτιμήσει γευστικώς εδώ πέρα. Ζέστανα λίγη από τη χτεσινή πίτσα με τα ισπανικά αλλαντικά και το κατσικίσιο τυρί που ξεχνάω πώς το λένε, και άνοιξα το μπουκάλι με το καμπερνέ σαβινιόν (τελικά το άσπρο το είχα πιει σε ανύποπτο χρόνο). Έβαλα μουσική, έσταξα το κόκκινο κρασί στο ψηλό ποτήρι και ξεκίνησα μόνος μου το πάρτι για τα 25 χρόνια του Brill. Στην πραγματικότητα είναι ακριβώς 236, αλλά εκατό πάνω εκατό κάτω δεν θα τα χαλάσουμε, το βασικό είναι να έχουμε αφορμή να κάνουμε πάρτι.

Κι από κείνη την ώρα προσπαθώ να θυμηθώ τι ακριβώς έκανα στις 2 Αυγούστου του 1985, χωρίς μεγάλη επιτυχία για την ώρα. Αλλά ποτήρι στο ποτήρι όλο και κάτι γίνεται, και σε δέκα έντεκα μέρες θα πάω να φρεσκάρω τη μνήμη μου στον προσήκοντα τόπο - μέχρι τότε γειά σου Προύσα παινεμένη και στον κόσμο ξακουσμένη, κι όλοι οι υπόλοιποι στην υγειά μας, κορίτσια κι αγόρια, να 'μαστε καλά.