Ο Πορτοκαλής Ήλιος

"...διάβασε τους στίχους του ποιητή, ο οποίος, για να περιγράψει τις μέρες των ανθρώπων που δεν ήξεραν ακόμα την έννοια του χρόνου και ζούσαν τη μακρινή και ευτυχισμένη εκείνη εποχή, μιλούσε για τον πορτοκαλή ήλιο που έμενε εντελώς ασάλευτος, απογεύματα στον ορίζοντα, και για κάποιες γαλέρες, σε μια θάλασσα γυάλινη και σταχτιά, με τα πανιά φουσκωμένα από έναν αέρα που δε φυσούσε, και που δεν άλλαζαν καθόλου θέση αν και ταξίδευαν..."

ΟΡΧΑΝ ΠΑΜΟΥΚ - "Το Μαύρο Βιβλίο"

Μια από τις πρώτες αναμνήσεις που έχω από την παιδική μου ηλικία είναι τα θαλασσινά ταξίδια. Ίσως επειδή γενικά έχω μνήμη ελέφαντα όπως μου προσάπτουν οι φίλοι μου, αλλά τελικά μάλλον επειδή την εποχή εκείνη το ταξίδι με πλοίο αντιπροσώπευε μια ριζική ανατροπή της καθημερινότητάς μας. Αφενός κρατούσε από δεκατέσσερις μέχρι και εικοσιτέσσερις ώρες, αφετέρου δεν τελείωνε με το που έβγαινες από το πλοίο (ή σε έβγαζαν, αφού η έξοδος γινόταν με βάρκες) αλλά συνεχιζόταν ανέβα τον Αθέρα - βγες από την άλλη - κατέβα τον Αθέρα (για τους λιγότερο σχετικούς "Αθέρας" είναι το βουνό της Ικαρίας) μέχρι να φτάσεις.

Η παρουσία των μεγάλων αδελφιών με βοηθούσε να λύνω διάφορες απορίες στη διαδρομή (καθώς η μάνα μου ήταν συνήθως σε μαύρο χάλι εντός της θαλάσσης και ξανάνιωνε μόλις πάταγε χώμα), όπως το γιατί υπάρχουν τόσα πλοία και πώς τα ξεχωρίζουμε και πώς είναι τα ονόματά τους. Τα πλοία που παίρναμε είχαν ονόματα όπως ΜΑΡΙΛΕΝΑ ή ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ και αργότερα, όταν πια είχε μισοφτιαχτεί το λιμάνι και με καλό καιρό κάπως μπορούσαν να δέσουν, ΜΙΑΟΥΛΗΣ και ΚΑΝΑΡΗΣ και ΕΛΛΗ. Κάμποσα χρόνια μετά, γυμνάσιο ή λύκειο θα πήγαινα, κουβεντιάζοντας με διάφορους φίλους που είχαν αντίστοιχη ταξιδιωτική εμπειρία, μου ήρθε και ξεφούρνισα κι ένα ακόμα όνομα: ΠΟΡΤΟΚΑΛΗΣ ΗΛΙΟΣ.

Κανένας από τους Ικάριους φίλους δεν θυμόταν πλοίο με αυτό το όνομα, και απόρησαν πού το βρήκα. Τους περιέγραψα πως είχε μια πορτοκαλιά λωρίδα λίγο κάτω από την κουπαστή - δε συγκινήθηκε κανείς από τη λεπτομέρεια. Με συνοπτικές διαδικασίες μου είπαν ότι το είδα στον ύπνο μου, μαζί με την πορτοκαλιά λωρίδα. Επειδή όμως έχω τεράστια εμπιστοσύνη στη μνήμη μου (κακώς, εν τέλει) επέμεινα μέχρι πλήρους γελοιοποιήσεως. Και επειδή είναι βαρύ να σε παίρνουνε στο ψιλό στην εφηβεία σου (ειδικά παρουσία κοριτσιών) μου έμεινε κρυφή πληγή.

Η πληγή άνοιξε κάποια χρόνια μετά, το 1987 ήταν, όταν πήγα να επισκεφτώ το φίλο μου το Χρήστο που σπούδαζε στο Ηράκλειο, στο πρώτο ανυποψίαστο ταξίδι στην πόλη που ζω σήμερα. Γυρίζοντας ένα απόγευμα στα στενά ανάμεσα στην Πλατεία Ελευθερίας και το Λιμάνι, είδα από ένα άνοιγμα (η πόλη δεν βλέπει στη θάλασσα, έχει γυρισμένη την πλάτη) ένα μικρό καραβάκι να μπαίνει σφυρίζοντας στο λιμάνι. Ρώτησα το Χρήστο που ήταν του λιμανιού άνθρωπος (έκανε μαθήματα ιστιοπλοΐας) τι πλοίο ήταν αυτό. Δε γύρισε να κοιτάξει - "είναι ο Πορτοκαλής Ήλιος, έρχεται από Σαντορίνη".

Δεν το ονειρεύτηκα - υπήρχε. Βέβαια, οι φίλοι μου πρέπει να είχαν εν μέρει δίκιο - ο "Πορτοκαλής Ήλιος" ΔΕΝ πήγαινε ποτέ Ικαρία. Γυρνώντας στην Αθήνα πίεσα τους δικούς μου σε βαθμό κακουργήματος να μου πουν αν είχαμε πάει οικογενειακώς με πλοίο κάπου αλλού στις αρχές της δεκαετίας του '70. Ο αδελφός μου δε θυμόταν τίποτα ως συνήθως, η μεγάλη αδελφή κάτι ψιλοθυμήθηκε και προσφύγαμε στη μαμά η οποία με κόπους και με βάσανα ομολόγησε ότι είχαμε πάει στην Αίγινα "αλλά αποκλείεται να το θυμάσαι, εσύ ήσουν βρέφος".

Όσο περνάνε τα χρόνια, είναι όμορφο να μαθαίνεις νέα από παλιούς φίλους που νόμιζες ότι ξεχάστηκαν για πάντα. Ένα καλοκαίρι κατά τα μέσα της δεκαετίας του '90 συνάντησα στην Ικαρία τον παλιό μου φίλο τον Αντωνάκη, ο οποίος μέσα σε όλες του τις δραστηριότητες είχε συμπεριλάβει και μια τρέλα με την ιστορία του κάθε πλοίου, τις μετασκευές και τις μετονομασίες του. Τον ρώτησα για το ΙΚΑΡΟΣ και το ΣΑΜΑΙΝΑ, το ΑΙΓΑΙΟΝ, το ΕΛΛΗ, το ΜΙΑΟΥΛΗΣ και το ΜΑΡΙΛΕΝΑ (το ήξερε!). Στο τέλος τον ρώτησα και για το "Πορτοκαλής Ήλιος". Μου είπε ότι κυκλοφορούσε ακόμα στον Αργοσαρωνικό, με άλλο όνομα.

Αν υπήρχαν σαν τον Αντωνάκη άλλοι είκοσι θα έφτιαχναν σωματείο (ίσως και να έχουν φτιάξει). Αν υπήρχαν δέκα θα έφτιαχναν forum - το έχουν φτιάξει. Ψάχνοντας πριν λίγο (στην εποχή του διαδικτύου δεν είναι πολύ δύσκολο) τους βρήκα στο http://forum.naftilia.gr/ και από κει ξεσήκωσα το κειμενάκι και τις φωτογραφίες:

(από πάνω προς τα κάτω, Orange Sun, Πορτοκαλής Ήλιος, Γιώργης)

"Ενα καράβι, που έγραψε τη δική του λαμπρή ιστορία στον Αργοσαρωνικό και που συνεχίζει να ταξιδεύει ακόμα, σαν κρουαζιερόπλοιο, με το όνομα ΓΙΩΡΓΗΣ. Ναυπηγήθηκε το 1959 στο Αμβούργο, απο τα ναυπηγεία J.J. Sietas KG Schiffswerft GmbH & Co, με αριθμό κύτους 448, ως ORANGE SUN. Οι διαστάσεις του είναι 61,80 x 9,53 x 3,20 m, η ταχύτητά του 14 κόμβοι περίπου και είχε δυνατότητα μεταφοράς 600 επιβατών. Δρομολογήθηκε στη γραμμή Κοπεγχάγη Δανίας-Μάλμοε Σουηδίας, μέχρι το 1962, που επωλήθη στη Παναμαϊκή Mary Ann Gully & M. Berns. Στη συνέχεια και μέχρι το 1964, αγοράστηκε απο διάφορες άλλες Παναμαϊκές εταιρείες. Το 1967, ήρθε στον Πειραιά, αγορασμένο απο την Costas Spyrou Latsis Coast Lines of Greece, πήρε το όνομα ΠΟΡΤΟΚΑΛΗΣ ΗΛΙΟΣ και δρομολογήθηκε, σε γραμμές του Αργοσαρωνικού.Το 1972, χωρις να αλλάξει το όνομα που το έκανε πασίγνωστο, η καινούρια εταιρεία που το πήρε, η Aegean Shipping & Tourist Enterprises S.A με έδρα τον Πειραιά, το δρομολόγησε Ηράκλειο-Σαντορίνη. Το 1997, επωλήθη στην Υδραική Ναυτική Εταιρεία, η οποία το μετονόμασε σε ΓΙΩΡΓΗΣ και κάνει μέχρι σήμερα, μονοήμερες κρουαζιέρες, απο το Τροκαντερό στα νησιά του Σαρωνικού."

Ο "Γιώργης" πλέον, του χρόνου θα κλείσει τα πενήντα. Δεν είναι κι άσχημα να ξέρεις ότι κάποιος που σου ρίχνει κοντά δέκα χρόνια κάνει ακόμα ταξίδια. Σε προκαλεί να τον μιμηθείς, όπως και να το κάνουμε. Δεν ξέρω βέβαια αν τα δικά μας ταξίδια θα είναι όπως στο απόσπασμα του Παμούκ που ήταν η αφορμή για το κείμενο αυτό. Αλλά δεν έχει και τόση σημασία - άλλωστε, όπως έχουν καταλάβει ήδη οι αναγνώστες του ιστολογίου (και οι τρεις), το θέμα του είναι η μνήμη. Με άλλα λόγια, ο χρόνος που περνάει.

ΥΓ. 11/2/2008: Φίλος μεν Β., φιλτάτη δε η αλήθεια. Για την αποκατάσταση της αλήθειας, πρέπει να πω ότι μετά την ανάρτηση της παραπάνω ιστορίας στο ιστολόγιο, τα λοιπά μέλη της πατρικής οικογένειας, αφού επαίνεσαν τη λαμπρή μνήμη μου, σημείωσαν ότι είναι μάλλον αδύνατον να έχω αναμνήσεις από ένα γεγονός (το ταξίδι στην Αίγινα) που συνέβη περίπου ένα χρόνο πριν γεννηθώ... Ως εκ τούτου, πρέπει να παραδεχτώ ότι μάλλον δεν ταξίδεψα ποτέ με τον Πορτοκαλή Ήλιο, και οι Ικάριοι φίλοι μου μάλλον είχαν δίκιο όταν έλεγαν ότι το είδα στον ύπνο μου.

Δε βαριέσαι, άλλο ένα όνειρο που έγινε, κατά έναν τρόπο, πραγματικότητα. Να 'ταν κι άλλα...

ΥΓ. 13/3/2008 Μόλις διάβασα στο in.gr ότι το πλοίο "Γεωργής" (δηλαδή το μετασκευασμένο "Πορτοκαλής Ήλιος") χτύπησε σε ξέρα λίγο έξω από τον Πόρο. Ελπίζω να μην υπάρχουν τίποτα απώλειες, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του πλοίου... Όχι τίποτα άλλο, θα μας πούνε ότι το ματιάσαμε το καραβάκι... Κι άντε μετά να ξεμπλέκεις...

Την παραπλεύρως εμφανιζόμενη φωτογραφία από την επιχείρηση διάσωσης την αλίευσα στην Ελευθεροτυπία της Παρασκευής 14/3/08