ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Μια ρεβυθιά στο Ηράκλειο - Λέιντεν - Λισσαβώνα - Αθήνα - πάλι Ηράκλειο - Γιάννενα


8/4/10

Ο συναγωνιστής

Οι Ακυβέρνητες Πολιτείες του Τσίρκα (Η Λέσχη - Αριάγνη - Η Nυχτερίδα) με τα καινούργια εξώφυλλα στις εκδόσεις Κέδρος.

Πρέπει να ήταν κάποιο Πάσχα αρχές δεκαετίας του 1990, δε θυμάμαι ακριβώς τη χρονιά. Στο σπίτι ενός φίλου που είναι εκ μητρός Καριώτης και εκ πατρός Αιγυπτιώτης, φιλοξενείτο ένας θείος του Αιγυπτιώτη πατέρα ο οποίος κόντευε τα ογδόντα. Ο άνθρωπος ερχόταν για πρώτη φορά στην Ικαρία, ήταν ευγενέστατος αλλά προφανώς ένιωθε κάπως αμήχανος ανάμεσα στο μεγάλο καριωτόσογο, θείοι, ξαδέλφια και ανήψια, που μπαινόβγαινε στο σπίτι και ειδικά στα παιδιά του ανηψιού που θορυβούσαν ασυστόλως μαζί με τους φίλους τους (π.χ. εμένα) πετώντας δυναμιτάκια στα δύσμοιρα ζώα της αυλής. Όσο περνούσαν οι μέρες πάντως εξοικειώνονταν κάπως, και το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου εξέφρασε δειλά μια επιθυμία προς τα μικρανήψια και την παρέα τους.

- Τι θέλεις, θείε;
- Ψάχνω να βρω έναν παλιό μου γνωστό... από τη Μέση Ανατολή... έναν Μ.
- Στην Ικαρία τον ψάχνεις;
- Ικαριώτης είναι. Δεν ξέρω αν ζει ακόμα, τελευταία φορά τον είδα το '43. Αν ζει θα κοντεύει τα ογδόντα, σαν εμένα.


Στην Ικαρία το να κοντεύεις τα ογδόντα δεν είναι πολύ σπουδαίο επίτευγμα, αλλά το να έχεις περάσει πολέμους και εμφυλίους και μεταναστεύσεις αλώβητος είναι οπωσδήποτε κάτι. Άρχισα να ψάχνω στον τηλεφωνικό κατάλογο να βρω τον εν λόγω κύριο Μ. ρωτώντας πώς γνωρίστηκαν.

- Στα σύρματα, απαντάει ο θείος.

Κοιταχτήκαμε λίγο αμήχανα με το μικρανηψιό φίλο μου ενώ ο μεγαλοθείος αναπολεί τη δράση του στην 1η Ελληνική Ταξιαρχία:

Τον γνώρισα στα χρόνια του πολέμου, ίσως στην Αλεξάνδρεια ή στο Κάιρο. Οι καιροί, φυσικά, ήταν δύσκολοι, οι Άγγλοι κατέστρωναν από τότε τα σχέδιά τους για τη "μεταπολεμική Ελλάδα", ο ελληνικός στρατός Μέσης Ανατολής, με το υψηλό αντιφασιστικό του φρόνημα, ανησυχούσε, κάπου, "ανεπαισθήτως", γράφτηκε "η πρώτη πράξη της ελληνικής τραγωδίας". Οι Άγγλοι αποφαίνονται ότι ένας στρατός μη πραιτωριανών μάλλον δεν τους κάνει, διαλύουν την 1η Ελληνική Ταξιαρχία (ήταν "ταξιαρχία στασιαστών" -- έτσι είπαν...) και ανοίγουν στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Αίγυπτο, στο Σουδάν, στην Αβησσυνία...

Λέω στο θείο ότι έχω διαβάσει μια σχετική ιστορία στις "Ακυβέρνητες Πολιτείες" του Τσίρκα. Ο θείος χαμογελάει στο άκουσμα του ονόματος του συγγραφέα.

- Ο Γιάννης... λέει. Τα 'χει γράψει...
- Στρατής, τον διορθώνω.
- Γιάννης, επιμένει. Γιάννης Χατζηανδρέου, ο καθοδηγητής μας. Το Τσίρκας είναι φιλολογικό ψευδώνυμο.

Τον θείο τον πήγαν στο Σουδάν. Μόλις έφτασαν εκεί, ξεθεωμένοι, διψασμένοι, άρρωστοι, οι Άγγλοι τους έστειλαν για γυμνάσια. Εκεί κόλλησε με τον Μ., το συναγωνιστή. Αυτοί οι δύο πρώτευσαν στα γυμνάσια, γνωστοί κομμουνιστές και καρφί στο μάτι των Εγγλέζων.

Βρίσκω στον κατάλογο το όνομα του συναγωνιστή - δεν ήταν βέβαιο ότι είναι το ίδιο πρόσωπο όμως. Το επίθετο παραπέμπει σε κάποιο από τα χωριά πέριξ του Αγίου Κηρύκου. Ο θείος ενθουσιάζεται, σπεύδω να πάρω το νούμερο και του δίνω το ακουστικό. Το σηκώνει κάποια γυναίκα, ο θείος ζητάει να μάθει αν το τηλέφωνο ανήκει στον τάδε. Μιλάει για τη Μέση Ανατολή και τον πόλεμο, η απάντηση μάλλον τον χαροποιεί. Ζητάει να μιλήσει στον ίδιο, αλλά μια απορία ζωγραφίζεται στο πρόσωπό του. Μιλάει λίγο ακόμα με την απορία να μεγαλώνει. Ρωτάει "πού;" και ξαναρωτάει "είστε σίγουρη;". Κλείνει το τηλέφωνο ευχαριστώντας, λίγο ψυχρά.

- Δεν ήταν αυτός; ρωτάμε.
- Αυτός ήταν, απάντάει με το πρόσωπο συννεφιασμένο.

Σκεφτόμαστε τα χειρότερα.

- Ζει;
- Ζει, μια χαρά είναι.
- Δε μιλήσατε;
- Δεν ήταν εκεί, έλειπε, θα έρθει σε λίγο.


Ο θείος σηκώνεται ακόμα πιο συννεφιασμένος. Μιλάει σα να απευθύνεται στον εαυτό του.

- Είναι στην εκκλησία. Και τι κάνει στην εκκλησία;

Ρίχνω ένα βλέμμα συνενοχής στο φίλο μου καθώς στις άκρες των χειλιών του ζωγραφίζεται ένα χαμογελάκι.

- Ε, Μεγάλη Εβδομάδα είναι, λέω δειλά.
- Είναι επίτροπος. Ο συναγωνιστής μου, από τα σύρματα, είναι στην εκκλησία επίτροπος, μουρμουράει ο θείος.

Ύστερα βγαίνει βαρύθυμος από το δωμάτιο μουρμουρίζοντας "μα στην εκκλησία;" ενώ τα μικρανίψια και οι φίλοι τους με κόπο συγκρατούν τα γέλια τους να μην ξεσπάσουν.


Σ.Σ. Η ιστορία είναι πραγματική αλλά επειδή δε θυμάμαι ακριβώς τα ντεσού της 1ης Ελληνικής Ταξιαρχίας, αντέγραψα ένα εντός εισαγωγικών κομμάτι "αναμνήσεων" του θείου από ένα κείμενο του Σοφιανού Χρυσοστομίδη στην Αυγή (8/11/2009) - κι αυτός είχε τον Τσίρκα καθοδηγητή στην Αίγυπτο άλλωστε. Την ιστορία τη φρέσκαρα το Πάσχα λόγω των ημερών, αλλά πιο πριν την είχα θυμηθεί λόγω της γνωριμίας μου με την εγγονή του εν λόγω θείου το καλοκαίρι του 2009. Η κοπέλα δεν είχε ιδέα για αγωνιστές και αγώνες, εκτός από ιστιοπλοϊκούς τέτοιους, και λόγω αντίστοιχης αφορμής μιλήσαμε. Ανάμεσα σε ρεγκάτες και τακ πάντως, μου είπε ότι ο παππούς της είχε πεθάνει πολλά χρόνια τώρα.

8 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

...αεικίνητο το αναστάσιμο φως στις ψυχές όλων μας.

..Ιερουσαλήμ της Λέσχης, Κάιρο της Αριάγνης, Αλεξάνδρεια της Νυχτερίδας, ...
...άνθρωποι παρασύρθηκαν , από τις ''τύχες του πολέμου''..την προσφυγική διασπορά, και τον αντιφασιστικό αγώνα.
..περαστικοί, ξένοι...τι να ακολούθησαν άραγε;;;....οι άνθρωποι των ακυβέρνητων πολιτειών;;

ακολούθησαν τους δρόμους της καρδιάς τους...και ταξίδεψαν στα μονοπάτια της ζωής, ιχνοπατώντας ....στους δρόμους της μνήμης.

ταξίδι.....από τον Τσίρκα...στον Καβάφη
......τον ''απατηλό γέρο''....
...''δεν ήσαν οι Σπαρτιάται για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν ..σαν πολύτιμους υπηρετας ...
....μα....για Λακεδαιμόνιους ...να μιλάμε τώρα....;
αεικίνητο το αναστάσιμο φως στην ψυχή σου πάντα ''ροβυθέ''
[Δρούτσουλα........σε περιμένω......ε;;θα ρθεις.;;ε;;]
Σίρο Ρεδόνδο
.......

Ανώνυμος είπε...

Κι αυτό, η επιστροφή στην εκκλησία θα ήταν ίσως μια ακόμη επανάσταση για τον συμπολεμιστή, φαντάζομαι. Η αλλαγή δεν είναι κατ' ανάγκη συμβιβασμός, μπορεί να είναιαπλώς φυσιολογική εξέλιξη.
Άσχετο... Είχες γράψει κάτι ρίμες του κα Γρηγόρη, ή το ονειρεύτηκα; Βοήθα με να τις βρω. Πρέπει να τις δείξω επειγόντως σε έναν άλλο "συμβιβασμένο" παππού που του το υποσχέθηκα.
"Δρ"
Σίρο έχω ξεμείνει από ρευστό αλλά θα τα καταφέρω σύντομα. Ραντεβού στο κάστρο στον τάφο τον περίφημο.
Μυθολόγε, η ιστοσελίδα σου καλό είναι να μετονομαστεί σε στοιχεία δια-προσωπικής επικοινωνίας.
Συμπάθα μας.

Β. είπε...

Δρ, δες το λινκ:

http://rovithe.blogspot.com/2008/10/blog-post.html

(ή πήγαινε δεξιά στην αρχειοθήκη του ιστολογίου και κοίτα τις αναρτήσεις 2008 - Οκτώβριος)

Δεν είναι του κα-Γληγόρη όλες οι ρίβες εκεί, μερικές είναι πιο "παραδοσιακές", αλλά αν ρωτήσεις Κεραμέ - Αγία Κυριακή, όλο και κάποιος θα ξέρει κι άλλες.

ολα θα πανε καλα... είπε...

Του τη χάλασε που ήταν στην εκκλησία,ε;
Ενδιαφέρουσα ιστορία και την κάνει πιο ενδιαφέρουσα ο τρόπος με τον οποίο μας τη μεταφέρεις.Στο έχω πει άλλωστε ξανά αυτό και δε με πιστεύεις.
Απ όλα του Τσίρκα μου έχει μείνει η Αριάγνη έντονα.

voupou είπε...

Πάρα πολύ ωραία ιστορία. Είσαι φοβερός όπως πάντα. Στεναχωρήθηκα μαζί με το θείο. Ας είναι καλά όπου είναι...

Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος Ικαρίας είπε...

Ασφαλώς θα ξέρεις ποιός ήταν ο "Φάνης" ο ήρωας του Τσίρκα στις Ακυβέρνητες Πολιτείες.

Β. είπε...

Σίρο, Δρούτσουλα, πολύ μου αρέσει που τα λέτε εδώ, με κάνει να αισθάνομαι φιλόξενος...

Γωγούλα, δε νομίζω να του "τη χάλασε", απόρησε μάλλον, και η απορία του ήταν ειλικρινής, νομίζω. Η ιστορία με τα σύρματα στον Τσίρκα είναι νομίζω στη Νυχτερίδα, ίσως το πιο αδύναμο της τριλογίας λογοτεχνικά. Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.

voupou γιατί στεναχωρήθηκες; όπως μπορεί κανείς πορεύεται και λογαριασμό δε χρωστάει σε κανέναν μας. Κι εσένα σ' ευχαριστώ για τη δοξολογία (όπως πάντα... τς τς τς).

Άγγελε, είμαι ενήμερος και θα αναφερθώ αναλυτικότερα πολύ σύντομα - μάλιστα είχα ετοιμάσει κάτι αλλά δεν είχα οπτικό υλικό(φυσικά τώρα που το παρέχεις εσύ δεν θα πω όχι...)

Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος Ικαρίας είπε...

Η φωτογραφία του "Φάνη" κοσμούσε πολλά σπίτια της Περαμεριάς και των Ραχών στην Ικαρία μέχρι πριν 15 χρόνια και ένα απίστευτο καφενείο -το πιο αγαπημένο μου σε όλο το νησί.

Στην επόμενη φωτογραφία στο Φλικρ είναι ο "Φάνης" καθιστός και στα αριστερά του όρθιος είναι ίσως εκείνος που αργότερα έγινε εκκλησάρης. Μπορεί ακόμα και να είναι κι εκείνος ο απαίσιος καθοδηγητής του Τσίρκα που ονομάζεται "κομμένο κεφάλι" στο μυθιστόρημα.

Προσοχή, οι φωτογραφίες είναι από το αρχείο του φωτογράφου Χρήστου Μαλαχία. Αν τις χρησιμοποιήσεις, να αναφέρεις το όνομά του. Θα προτιμούσα ωστόσο, εκτός από αυτήν την ευνόητη αναφορά, να χρησιμοποιήσεις τη μέθοδο "select (*) copy paste" και να "προσγειωθούν" ατόφιες οι φωτογραφίες από το Φλικρ στο blog σου.

(*) "select" για φωτογραφίες είναι να "τσιμπάς" με την άκρη του βελακιού του ποντικιού σου τη φωτό κατά πλάτος και μήκος ώστε όλο το ορθογώνιο να γίνει μπλε σκούρο. Μετά Control+C και μετά Control+V. Ω του θαύματος η φωτό ήρθε κι έσκασε μέσα στη καταχώρηση σου κατ' ευθείαν από τη πηγή, όπου παραπέμπει μετά ως clickable εικόνα.