Πώς θα είναι άραγε η ζωή μας όταν θα σταματήσουμε να βιαζόμαστε; Όταν καταφέρουμε να ταχτοποιήσουμε όλες εκείνες τις εκκρεμότητες που μας ταλαιπωρούν τώρα και έχουμε κατακτήσει την επιθυμητή τάξη και γαλήνη; Όταν όλα τα πράγματα μπούνε στη θέση τους, όταν απαλλαγούμε από κάθε τι περιττό και μας περιτριγυρίζουν μόνο όσα επιθυμούμε. Όταν οι ώρες της μέρας γεμίσουν δημιουργία και δυνατότητες συγκίνησης;
Θα ξυπνάμε νωρίς και θα γλεντάμε τον καφέ μας, στον ήλιο από τα παράθυρα, στα σεντόνια και στον καναπέ. Θα πάρουν την αξία τους όλα, οι ήχοι από τα φλυτζάνια και τα κουταλάκια, το ρουθούνισμα της καφετιέρας, οι μυρωδιές οι πρώτες της μέρας, του καφέ και των κρουασάν από το φούρνο της γωνίας που έμαθε να τα φτιάχνει με γαλλική συνταγή. Όλη αυτή η κουλτούρα που μάταια μας καλλιέργησαν οι ταινίες και τα τραγούδια. Θα παίρνουν όλη την αξία τους τ' αχτένιστα μαλλιά, τα γυμνά μπράτσα, θα παραδίνεται το δέρμα στην αφή με πλήρη άνεση. Ναι αυτό κυρίως είναι που θα γίνεται όταν θα 'χουμε πάψει να βιαζόμαστε. Θα αφήσουμε ελεύθερη την αφή μας. Αυτή η αίσθηση θέλει χρόνο, θέλει αργούς ρυθμούς, θέλει ανεμελιά, θέλει γαλήνη. Και εμείς έχουμε γεμίσει τον τόπο κουμπιά, να πρέπει να τα πατάς και να συμβαίνουν όλα. Και μοχλούς, να τους τραβάς και να συμβαίνουν όλα. Τα δάχτυλα δουλεύουν, αλλά η αφή ξεχνιέται. Είναι μια αίσθηση πεθαμένη, χρειάζεται καλλιέργεια για να την ανακαλύψουμε ξανά.
Όταν σταματήσουμε να βιαζόμαστε, θα 'χει περάσει καιρός και βέβαια θα 'χουμε στο πρόσωπο κάμποσες ρυτίδες. Με την αφή θα βρίσκουμε το νόημα των ρυτίδων αυτών. Βλέπεις η εποχή μας έχει φυλακίσει την αίσθηση της αφής, πίσω στα βάθη του δέρματος. Γι' αυτό δεν χρειάζεται τις ρυτίδες και κάνει ό,τι μπορεί για να τις καταπολεμήσει. Εμείς όμως ξέρουμε από τώρα τι ευτυχία μας περιμένει, εμείς θα τις αφήσουμε να χαραχτούν κάτω από τα δάχτυλά μας. Θα 'χουμε φτάσει σε μια κατάσταση που δεν θα χρειάζεται πια να κρυβόμαστε, οι ρυτίδες, λοιπόν, δεν θα μας προδίδουν. Οι ρυτίδες θα μιλάνε με τρόπο απλό για ό,τι μας συμβαίνει. Και θα μάθουν τη γλώσσα τους στα δάχτυλα.
Ωραία που θα 'ναι! Με τα καινούργια μας εφόδια θα θυμηθούμε τα παλιά μας αιτήματα. Θα ζητήσουμε ξανά τα πάντα απ' τη ζωή, όπως τότε που 'μασταν φοιτητές. Η διαφορά είναι πως θα καταλαβαίνουμε, όταν η ζωή μας τα δίνει και δεν θα τ' αφήνουμε να φεύγουν χωρίς να τα παίρνουμε, όπως κάναμε πολύ συχνά όταν ήμαστε νέοι και άπειροι. Θα τα κάνουμε όλα πιο αργά, αλλά θα 'χουμε γρήγορες αντιδράσεις...
Όταν θα 'χουμε πάψει να βιαζόμαστε, μα τότε μου λες, η ζωή θα 'χει περάσει, θα 'μαστε γέροι, κουρασμένοι, με προβλήματα υγείας, αναπνευστικά από το νέφος, θα βαριόμαστε. Η ζωή είναι αυτό, αυτή η τρεχάλα από το ένα στο άλλο, αυτές οι ασταμάτητες αλλαγές, οι ακατάπαυστες διαδρομές στην Αθήνα, το ταλέντο μου να τηλεφωνώ διαβάζοντας τις εφημερίδες και να πλένω πιάτα λέγοντας παραμύθια στο γιο μου, οι συνδυασμοί για εξοικονόμηση χρόνου, τα στραβοκουμπωμένα πουκάμισα απ' τη βιασύνη, η αμέλεια κάθε σημαντικού πράγματος στη ζωή για να ανταποκρινόμαστε στα πολύπλοκα καθήκοντα και τις νέες κοινωνικές ανάγκες. Η ζωή είναι αυτή η βιασύνη, να ξεχνάς τα ραντεβού και τις υποσχέσεις που έχεις δώσει, να ξεγελάς το παιδί σου γιατί δεν προλαβαίνεις να παίξεις μαζί του όπως θέλει εκείνο, να μην αναπνέεις αλλά να ντύνεσαι μοντέρνα, να μην χαίρεσαι αλλά να φοράς γιορτινά, να μην χορταίνεις αλλά να 'χεις καλά πιάτα, να μην νιώθεις τίποτε αλλά να αλλάζεις θέση ασταμάτητα, να μην ερωτεύεσαι αλλά να συντηρείς σχέσεις που καλύπτουν την ανασφάλεια, να μην αφήνεσαι σε τίποτε, αλλά να πίνεις και να καπνίζεις σαν φουγάρο... Και πάει λέγοντας.
Εγώ όμως δεν το πιστεύω αυτό. Ίσως ποτέ να μην φθάσουμε την επιθυμητή άνεση χρόνου και την τέλεια ισορροπία δραστηριοτήτων. Ίσως να ονειρεύομαι εκείνο τον απέραντο χρόνο της παιδικής ηλικίας, ή την παράταση που μας είχε δοθεί όταν ήμαστε φοιτητές. Ίσως πρέπει να πάρουμε από τώρα με δαγκωματιές όλα τα κομμάτια και τα κομματάκια του χρόνου που περισσεύουν και να τα ενώσουμε μυστικά κάτω από την τρεχάλα που συνεχίζεται. Ίσως φοβάσαι πως όταν πάψουμε να βιαζόμαστε θα χαθεί και η νοστιμιά του πράγματος, όταν σταματήσουμε το κυνηγητό δεν θα 'χει νόημα ο θησαυρός που θα μας μείνει στα χέρια.
Ο χρόνος περνά, σ' αυτό έχεις δίκιο. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο.
Θα ξυπνάμε νωρίς και θα γλεντάμε τον καφέ μας, στον ήλιο από τα παράθυρα, στα σεντόνια και στον καναπέ. Θα πάρουν την αξία τους όλα, οι ήχοι από τα φλυτζάνια και τα κουταλάκια, το ρουθούνισμα της καφετιέρας, οι μυρωδιές οι πρώτες της μέρας, του καφέ και των κρουασάν από το φούρνο της γωνίας που έμαθε να τα φτιάχνει με γαλλική συνταγή. Όλη αυτή η κουλτούρα που μάταια μας καλλιέργησαν οι ταινίες και τα τραγούδια. Θα παίρνουν όλη την αξία τους τ' αχτένιστα μαλλιά, τα γυμνά μπράτσα, θα παραδίνεται το δέρμα στην αφή με πλήρη άνεση. Ναι αυτό κυρίως είναι που θα γίνεται όταν θα 'χουμε πάψει να βιαζόμαστε. Θα αφήσουμε ελεύθερη την αφή μας. Αυτή η αίσθηση θέλει χρόνο, θέλει αργούς ρυθμούς, θέλει ανεμελιά, θέλει γαλήνη. Και εμείς έχουμε γεμίσει τον τόπο κουμπιά, να πρέπει να τα πατάς και να συμβαίνουν όλα. Και μοχλούς, να τους τραβάς και να συμβαίνουν όλα. Τα δάχτυλα δουλεύουν, αλλά η αφή ξεχνιέται. Είναι μια αίσθηση πεθαμένη, χρειάζεται καλλιέργεια για να την ανακαλύψουμε ξανά.
Όταν σταματήσουμε να βιαζόμαστε, θα 'χει περάσει καιρός και βέβαια θα 'χουμε στο πρόσωπο κάμποσες ρυτίδες. Με την αφή θα βρίσκουμε το νόημα των ρυτίδων αυτών. Βλέπεις η εποχή μας έχει φυλακίσει την αίσθηση της αφής, πίσω στα βάθη του δέρματος. Γι' αυτό δεν χρειάζεται τις ρυτίδες και κάνει ό,τι μπορεί για να τις καταπολεμήσει. Εμείς όμως ξέρουμε από τώρα τι ευτυχία μας περιμένει, εμείς θα τις αφήσουμε να χαραχτούν κάτω από τα δάχτυλά μας. Θα 'χουμε φτάσει σε μια κατάσταση που δεν θα χρειάζεται πια να κρυβόμαστε, οι ρυτίδες, λοιπόν, δεν θα μας προδίδουν. Οι ρυτίδες θα μιλάνε με τρόπο απλό για ό,τι μας συμβαίνει. Και θα μάθουν τη γλώσσα τους στα δάχτυλα.
Ωραία που θα 'ναι! Με τα καινούργια μας εφόδια θα θυμηθούμε τα παλιά μας αιτήματα. Θα ζητήσουμε ξανά τα πάντα απ' τη ζωή, όπως τότε που 'μασταν φοιτητές. Η διαφορά είναι πως θα καταλαβαίνουμε, όταν η ζωή μας τα δίνει και δεν θα τ' αφήνουμε να φεύγουν χωρίς να τα παίρνουμε, όπως κάναμε πολύ συχνά όταν ήμαστε νέοι και άπειροι. Θα τα κάνουμε όλα πιο αργά, αλλά θα 'χουμε γρήγορες αντιδράσεις...
Όταν θα 'χουμε πάψει να βιαζόμαστε, μα τότε μου λες, η ζωή θα 'χει περάσει, θα 'μαστε γέροι, κουρασμένοι, με προβλήματα υγείας, αναπνευστικά από το νέφος, θα βαριόμαστε. Η ζωή είναι αυτό, αυτή η τρεχάλα από το ένα στο άλλο, αυτές οι ασταμάτητες αλλαγές, οι ακατάπαυστες διαδρομές στην Αθήνα, το ταλέντο μου να τηλεφωνώ διαβάζοντας τις εφημερίδες και να πλένω πιάτα λέγοντας παραμύθια στο γιο μου, οι συνδυασμοί για εξοικονόμηση χρόνου, τα στραβοκουμπωμένα πουκάμισα απ' τη βιασύνη, η αμέλεια κάθε σημαντικού πράγματος στη ζωή για να ανταποκρινόμαστε στα πολύπλοκα καθήκοντα και τις νέες κοινωνικές ανάγκες. Η ζωή είναι αυτή η βιασύνη, να ξεχνάς τα ραντεβού και τις υποσχέσεις που έχεις δώσει, να ξεγελάς το παιδί σου γιατί δεν προλαβαίνεις να παίξεις μαζί του όπως θέλει εκείνο, να μην αναπνέεις αλλά να ντύνεσαι μοντέρνα, να μην χαίρεσαι αλλά να φοράς γιορτινά, να μην χορταίνεις αλλά να 'χεις καλά πιάτα, να μην νιώθεις τίποτε αλλά να αλλάζεις θέση ασταμάτητα, να μην ερωτεύεσαι αλλά να συντηρείς σχέσεις που καλύπτουν την ανασφάλεια, να μην αφήνεσαι σε τίποτε, αλλά να πίνεις και να καπνίζεις σαν φουγάρο... Και πάει λέγοντας.
Εγώ όμως δεν το πιστεύω αυτό. Ίσως ποτέ να μην φθάσουμε την επιθυμητή άνεση χρόνου και την τέλεια ισορροπία δραστηριοτήτων. Ίσως να ονειρεύομαι εκείνο τον απέραντο χρόνο της παιδικής ηλικίας, ή την παράταση που μας είχε δοθεί όταν ήμαστε φοιτητές. Ίσως πρέπει να πάρουμε από τώρα με δαγκωματιές όλα τα κομμάτια και τα κομματάκια του χρόνου που περισσεύουν και να τα ενώσουμε μυστικά κάτω από την τρεχάλα που συνεχίζεται. Ίσως φοβάσαι πως όταν πάψουμε να βιαζόμαστε θα χαθεί και η νοστιμιά του πράγματος, όταν σταματήσουμε το κυνηγητό δεν θα 'χει νόημα ο θησαυρός που θα μας μείνει στα χέρια.
Ο χρόνος περνά, σ' αυτό έχεις δίκιο. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο.
Άννα Δαμιανίδη
ΑΥΓΗ της Κυριακής, 6/11/1988
2 σχόλια:
Αν και δεν το έβαλε εδώ μόνος του, παραθέτω (με ευχαριστίες) το λινκ (http://barcabios.blogspot.com/2008/02/slowness.html) για ένα σχόλιο σε αυτή την ανάρτηση που έκανε ο Χριστόφορος (η ιστοσελίδα και το Blog του στα Links δεξιά).
Το κείμενο της ανάρτησης είναι απόκομμα εφημερίδας κρατημένο είκοσι χρόνια - δεν έχω ιδέα με τι ασχολείται η κ. Δαμιανίδη σήμερα, εύχομαι πάντως να είναι καλά και να γράφει ωραίες λέξεις να δανειζόμαστε οι φτωχότεροι.
Update στο προηγούμενο σχόλιο: Η κ. Δαμιανίδη έχει μια στήλη στα "ΝΕΑ" - δεν το είχα υπόψιν μου διότι δεν τα διαβάζω. Ελπίζω να εξακολουθεί να γράφει όμορφα κείμενα όσο και πριν είκοσι χρόνια.
Δημοσίευση σχολίου