ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Μια ρεβυθιά στο Ηράκλειο - Λέιντεν - Λισσαβώνα - Αθήνα - πάλι Ηράκλειο - Γιάννενα


15/4/08

Σιγά τα λάχανα

Μια φίλη που ασχολείται με την ψυχολογία μου έδωσε κάποτε να διαβάσω ένα βιβλίο που την είχε εντυπωσιάσει. Το βιβλίο λεγόταν "Το δέντρο της γνώσης" και δεν είχε καμμία σχέση με γεωπονικές επιστήμες και δέντρα εν γένει. Συγγραφείς είναι δύο τύποι που λέγονται Humberto Maturana και Francisco Varela και στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάτοπτρο. Ο υπότιτλος εξηγεί ότι το βιβλίο αναφέρεται στις βιολογικές ρίζες της ανθρώπινης νόησης.

Σε αντίθεση με τη φίλη μου, εγώ δεν εντυπωσιάστηκα καθόλου από το βιβλίο, και ο βασικός λόγος ήταν ότι δεν κατάλαβα τίποτα. Όχι ότι δεν έχω το υπόβαθρο (λέμε τώρα...) βιολογικών γνώσεων, αλλά μάλλον επειδή δεν έχω καμιά φοβερή σκασίλα για την ψυχολογία ως επιστήμη και όλη αυτή η ιστορία που λένε "γνωσιακή επιστήμη" (cognitive science) όπου και μάλλον εντάσσεται το πόνημα μου φαίνεται κάπως εξωγήινη. Για να λέμε και του στραβού το δίκιο, το είχα δανειστεί το βιβλίο Φθινόπωρο και έφτανε Καλοκαίρι χωρίς να έχω πάει πέρα από τις πρώτες είκοσι σελίδες, όταν η φίλη μου το ζήτησε πίσω κάπως επιτακτικά. Ξεσκίστηκα να το διαβάσω σε δυο μέρες από υποχρέωση, ξεπέταξα και κάποια συμπεράσματα άμα τυχόν με ρωτούσε πως μου φάνηκε, και το επέστρεψα. Δε με ρώτησε.

Μετά από λίγο καιρό ξέχασα τα πάντα σχετικά, εκτός από μια εισαγωγική παράγραφο (ας πούμε "προμετωπίδα") που είναι και η μόνη με κάποιο φυτολογικό ενδιαφέρον. Στα πλαίσια της ανάγκης μου να αναρτώ κάθε τόσο κάποιο τσιτάτο (κατ' ευφημισμόν τροφή για τη σκέψη) , σπεύδω να τη μοιραστώ με το πολυπληθές κοινό του ιστολογίου:

(...) Διηγούνται μια ιστορία για κάποιο νησί, που οι κάτοικοί του επιθυμούσαν σφοδρά να πάνε σε άλλο τόπο, όπου θα μπορούσαν να οικοδομήσουν μια ζωή υγιέστερη και δικαιότερη. Το πρόβλημα, ωστόσο, ήταν ότι η τέχνη και η επιστήμη της κολύμβησης και της ναυσιπλοΐας δεν είχαν αναπτυχθεί ποτέ - ή ίσως να είχαν χαθεί από καιρό. Και αυτός ήταν ο λόγος που ορισμένοι κάτοικοι ούτε καν επέτρεπαν στον εαυτό τους να σκέφτεται εναλλακτικούς τρόπους ζωής από αυτόν του νησιού, ενώ κάποιοι άλλοι προσπαθούσαν να βρουν λύσεις στα προβλήματά τους, χωρίς ωστόσο να ανησυχούν για την απόκτηση της γνώσης που τους ήταν απαραίτητη για να διασχίσουν τη θάλασσα.

Από καιρό σε καιρό κάποιοι νησιώτες ξαναεπινοούσαν την τέχνη της κολύμβησης και της ναυσιπλοΐας και από καιρό σε καιρό τους πλησίαζε κάποιος μελετητής και τότε γινόταν ένας διάλογος σαν αυτόν που ακολουθεί:

- Θέλω να ταξιδέψω σε άλλο τόπο.
- Τότε πρέπει να μάθεις να κολυμπάς. Είσαι έτοιμος για κάτι τέτοιο;
- Ναι, αλλά θέλω να πάρω μαζί μου έναν τόνο από τα λάχανά μου.
- Ποια λάχανα;
- Την τροφή που θα χρειαστώ στην άλλη μεριά ή οπουδήποτε πάω να εγκατασταθώ.
- Και αν υπάρχουν τροφές στην άλλη μεριά;
- Δεν καταλαβαίνω τι εννοείς. Δεν είμαι σίγουρος. Πρέπει να πάρω μαζί μου τα λάχανά μου.
- Δεν θα μπορείς, όμως, να κολυμπήσεις κουβαλώντας έναν τόνο λάχανα, είναι πάρα πολύ μεγάλο βάρος.
- Μα τότε είναι ανώφελο να μάθω να κολυμπώ. Εσύ αποκαλείς τα λάχανά μου βάρος. εγώ τα ονομάζω βασική μου διατροφή.
- Αν υποθέσουμε ότι αυτό ήταν μια αλληγορία και ότι δεν μιλάμε για λάχανα, αλλά για έμμονες ιδέες, εικασίες ή βεβαιότητες;
- Χμμ... Πάω να μεταφέρω τα λάχανά μου σε κάποιον που καταλαβαίνει τις ανάγκες μου.

Να διευκρινίσω πάντως ότι προσωπικά θα ταυτιζόμουν άνετα με τον τύπο που δεν πάει πουθενά χωρίς τα λάχανά του, αρκεί αντί για λάχανα να ήταν μαρούλια με λιαστή ντομάτα και μπαλσάμικο, συνοδεία γραβιέρας και εκλεκτού κόκκινου κρασιού. Και μερικά μπριζολάκια να βρίσκονται (ας μη με παρεξηγήσουν τυχόν φυτοφάγοι αναγνώστες...).

Διότι άμα είναι να είσαι του κάθε περαστικού μελετητή το πειραματόζωο, φρόντισε τουλάχιστον να την περνάς ζάχαρη...

12 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ κε Ροβιθέ!

Ξενερωτούλι μού φάνηκε το εδάφιο που παραθέτετε. Μήπως ήταν βιβλίο πρακτικής ψυχο- φίλο- σοφίας, ολίγον new age;
Διάφορα παρόμοια (και καλύτερα) παραδείγματα κυκλοφορούν για τον εαυτό που κουβαλάμε - ο Καζαντζάκης αναφέρει το τυπικό με τον Κινέζο σοφό που υπερχειλίζει με τη τσαγιέρα του το ήδη γεμάτο φλυτζάνι τού επισκέπτη του.

Υποθέτω ότι πού και πού καλό είναι να αδειάζουμε μερικά λαχανάκια στη θάλασσα, αλλά ακούγεται πολύ ύποπτο όταν μας συμβουλέυουν να ξεφορτωθούμε όλα μας τα λαχανάκια.
Στο κάτω κάτω ΕΙΜΑΣΤΕ τα λαχανάκια μας, n' est pas;

Και εγώ συντάσσομαι μαζί σας για τις γαστριμαργικές απολαύσεις, αν και βέβαια με άλλα εδέσματα.

Στο θέμα τού δανεισμού βιβλίων, πού να δείτε τις δικές μου πομπές... Ήρθε η ώρα να ξεγυμνώσω την γύμνια μου στην κοινωνία: Δεν μού αρέσει ο Ντοστογιέφσκι!!!
Πριν πολλά χρόνια μία καλή φίλη (καλή ώρα) μού δάνεισε ένα "εύκολο" τού μεγάλου λογοτέχνη για να με "εισάγει". Το κράτησα καιρό, το ξεφύλλιζα ενίοτε αλλά δεν... Τελικά το επέστρεψα φροντίζοντας να αλλάξω στα γρήγορα την κουβέντα.

Idom

Ανώνυμος είπε...

Φίλτατε νεαρέ μου,
είχα γράψει στη νιότη μου ένα ποίημα

http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=6&author_id=60

Ένα από τα πολλά ποιήματα σε μία συλλογή. Σήμερα τού πρόσθεσαν λαχανάκια και το έκαναν βιβλίο ολόκληρο,

μην αφοδεύσω το marketing...

ΚΠΚ

Β. είπε...

@Idom
Κρίμα για το Ντοστογιέφσκι... Υπάρχουν κομμάτια που είναι εξαιρετικα. Αλλά δεν πειράζει, περί ορέξεως κολοκυθόπιτα (άλλες γαστριμαργικές απολαύσεις).

Σχετικά με το αν είμαστε τα λαχανάκια μας υπάρχουν διάφορες απόψεις, πάντως νομίζω ότι το κλειδί είναι ότι μπορεί κανείς να κουβαλήσει και έναν τόνο λάχανα και επιπλέον μπρόκολα ή ό,τι άλλο καλό. Αφήστε που και "στην άλλη μεριά" μπορεί να υπάρχουν πεινασμένοι...

@ΚΠΚ
Ποιητά μου, είστε όντως "ούτος εκείνος;". Πρέπει να σας ενημερώσω ότι σας έχουν κάνει έδρα νεοελληνικών σπουδών στο μακρινό Michigan (από όπου οι πύραυλοι της μετανεωτερικότητας εφορμούν ενάντια στις ορδές των σεφερολάγνων) - αλλά ευτό είναι μια άλλη συζήτηση, εκτός αντικειμένου του ιστολογίου.

Christoforos είπε...

Θα συμφωνησω με τον φιλτατο blogger. Το βιβλίο το εχω διαβασει κι εγώ σε μια μακρυνή μου νιότη, δυστυχώς -για τους συγγρφείς του και τον φιλο φίλου που το έχει μεταφράσει- όχι αρκούντως αφελή για να με εντυπωσιασει.
Και ναι το βρήκα κι εγώ αρκετα new age.

Για τον απολογούντα περι γούστων Idom,θα αντιτείνω κι εγώ πως de gustibus et coloribus... ομως υπάρχουν κομμάτια και στο "Εγκλημα" (ενα ειναι κι αυτό σαν το κομμα) και στους "Καραμαζωφ" που αξίζουν μιας δευτερης προσπαθειας.

Όσο για τους "πυραύλους νεωτερικότητας" είναι όντως ενδιαφέρουσα συζητηση αγαπητέ β. Αν και στο Μίτσιγκαν μάλλον θα διαβάζουν περισσότερο το "Επέστρεφε" παρά την "Πόλι". Βλέπετε η έδρα εκεί δεν ειναι για τον Καβάφη αλλα για τους "ποιητάς με ιδιαίτερες (sic) σεξουαλικες προτιμήσεις"....

Λευτεριά στους Σεφερολάγνους!

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητοί

@ κε Ροβιθέ,
πολύ καλή η παρατήρηση "Αφήστε που και "στην άλλη μεριά" μπορεί να υπάρχουν πεινασμένοι..."!!!
Χε, χε. Σαν το ανέκδοτο με τον σαδιστή και τον μαζοχιστή.

@ κε Χριστόφορε,
πράγματι επίσημα η έδρα είναι αφιερωμένη στους "ιδιαίτερους" ποιητές; Πώς το ενέχεται το υπόλοιπο Μίσιγκαν;

@ both
Όταν κάποτε λίγο ηρεμήσω θα ξαναπροσπαθήσω σίγουρα και Ντοστογιέφσκυ και άλλους. Έχω πολλές "τρύπες" να βουλώσω.

Idom

Τατιάνα Ραπακούλια είπε...

Ως προς το αν είμαστε τα λαχανάκια μας ή όχι:
Μπορεί κανείς να κάνει το εξής πείραμα:
Να αφήνει ένα-ένα λαχανάκι και να τσεκάρει αν αφότου το άφησε και μετά αισθάνεται ότι είναι ο εαυτός του ή όχι.

Προσωπική μου άποψη: είμαστε τα λαχανάκια μας, κατά μία έννοια. Για την ακρίβεια, αυτό που συνήθως ορίζουμε ως εαυτό μας, είναι το άθροισμα των πεποιθήσεών μας. Κάθε φορά που αφήνουμε ή παίρνουμε ένα λαχανάκι, μεταμορφωνόμαστε, γινόμαστε κάποιος άλλος.

Εάν είναι εφικτό να εγκαταλείψει κανείς ΟΛΑ τα λαχανάκια και να συνεχίσει να υπάρχει και να έχει συναίσθηση της ύπαρξής του, τόε μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει μια θεμελιώδης ταυτότητά μας πέρα από λαχανάκια. Μπορούμε δηλαδή να πούμε ότι "δεν είμαστε" οι πεποιθήσεις μας.

Δεν ξέρω αν εξηγήθηκα καλά.

Τατιάνα Ραπακούλια είπε...

Idom, παλικάρι μου, άσε ήσυχα τα γαλλικά του σχολείου, τι σου φταίνε και τα ταλαιπωρείς; Το σωστό είναι n' est-ce pas (όχι ότι έχει και μεγάλη σημασία)

Ανώνυμος είπε...

@ Αγαπητή κα Αόρατη Μελάνη!

Συμφωνώ ως προς την "προσωπική σας άποψη" που διατυπώσατε.
Σε σχέση με το πείραμα που προτείνετε, προφανώς αναγνωρίζετε ότι υπάρχουν δυσκολίες. Πώς να κρίνει ο λαχανοξεφορτωτής πόσο, και πόσο κρίσιμα διαφοροποιήθηκε ο εαυτός του; Παρέα με τον εαυτό του θα αλλάζει και η κρίση του, νές-πα; (πα, πα, πα...) Και αν αλλάζει λίγο λίγο, αλλά τα λίγα αθροίζονται, κάποια στιγμή θα έχει ξεχάσει από που ξεκίνησε.
Σας έχει τύχει να διαβάσετε παιδικά, ξεχασμένα γραπτά σας; Οι περισσότεροι όταν το κάνουν αυτό, δεν μπορούν να πιστέψουν ότι υπήρξε μία εποχή που είχαν γράψει τέτοια πράγματα.
(Προφανώς - μην ξεχνιόμαστε - φορτωνόμαστε στην πορεία και διάφορα άλλα οπωροκηπευτικά.)
Μία λύση είναι να προσλάβει ο πειραματιζόμενος ένα team από διακριτικούς παρατηρητές για να τον παρακολουθεί κατά την πορεία τού βίου του.
Αλλά πάλι εισάγονται νέοι "βαθμοί ελευθερίας" στο σύστημα.

Πώς το καταλάβατε ότι τα γαλλικά μου είναι του σχολείου; Tien tien!
Και να σκεφτείτε ότι ήμουν από τους αξιοπρεπείς μαθητές. Αλλά αυτά συνέβησαν πριν πολλά χρόνια. Πάντως, ακριβώς επειδή δεν ήμουν σίγουρος, έψαξα στο google και εμφάνισε και τους δύο τύπους. Μάλιστα το "δικό μου" "νες πα" χρησιμοποιείται ως "βεβαιωτική άρνηση" στον τίτλο του γνωστού πίνακα "Ceci n'est pas une pipe". Μήπως το "n'est-ce pas" χρησιμοποιείται όταν η πρόταση είναι αμιγώς ερωτηματική; (Π.χ.: "Tu m'aimes encore, n'est-ce pas?")

Ελπἰζω να μην πιάσει ο κος Ροβιθές την σκούπα (απαλείφοντάς μας) και να συνεχίσουμε την διδασκαλία τής γαλλικής. Τι άλλες γλώσσες ξέρετε; :-)

Idom

Β. είπε...

Λυπάμαι που δε μπορώ να συνεισφέρω στη συζήτηση των αξιότιμων σχολιαστών μου λόγω παντελούς άγνοιας της γαλλικής (εγκατέλειψα "προσωρινά" την εκμάθηση στο τρίτο μάθημα, προ εικοσιπενταετίας και βάλε).

Νομίζω ότι είμαστε κάτι παραπάνω από ένα άθροισμα πεποιθήσεων, αν και ομολογώ πως δεν το έχω σκεφτεί ποτέ σε βάθος. Εικάζω όμως ότι ένας άνθρωπος που απεκδύεται κάποιες αντιλήψεις είναι κατ' ουσίαν ο ίδιος άνθρωπος. Αν και δεν είμαι σεφερολάγνος, ίσως ο Σεφέρης να το έλεγε κάπως έτσι:

Μήπως ο άνθρωπος είναι άλλο πράγμα;
Μην είναι αυτό που μεταδίνει τη ζωή;
Καιρός του σπείρειν, καιρός του θερίζειν
(λαχανάκια...).

Ανώνυμος είπε...

Kυρίες & κύριοι,

τα λάχανα ,μας ακολουθούν παντού και για την ακρίβεια μας κατευθύνουν, φοβάμαι ή εύχομαι, δεν ξέρω ακόμη πιο από τα δύο...
(... τι λέω απόψε!)

Λ

Ανώνυμος είπε...

"Τι είναι λαχανάκι (Brassica oleracea sp.), τι μαρουλάκι (Lactuca sativa sp.) και τι τ' ανάμεσό τους;"

Θέμα από τις εξετάσεις στο τμήμα παραγωγής γενετικά τροποποιημένων οργανισμών σε Πανεπιστήμιο του Michigan - 1988

drakator είπε...

Για τα λαχανάκια δε ξέρω..., αλλά όπως έχουν δηλώσει και οι Bandler και Grinder
(δυο από τους γνωστότερους σύγχρονους "ψυχοθεραπευτές") το "εγώ" είναι η μεγαλύτερη ονοματοποίηση
Για ποιο πράγμα ακριβώς μιλάμε; :-)